Macera-yı Aşk,
Abdulhak Hamit Tarhan’ın 1873 yılında yazılmış olan ilk piyesi – oyunu dur.
Mâcerâ-yı Aşk ile başlayan yazarlığı Hakan ile son bulmuştur. Namık Kemal ‘i
birinci Üstat olarak kabul eden Hamit 1873’te Recaizade Ekrem ile de tanışmış,
onu da İkinci üstat olarak kabul etmiş, ama Şinasi’den de etkilenmişti.Recaizade
Ekrem ile tanıştığı 1873 yılında Namık Kemal ve Ekrem’in tesirlerinde ilk
eserlerini yazmaya başlamıştı. Nitekim Tahran hatıralarını anlatan “Maceray-ı
Aşk” onun ilk oyunu olarak 1873 yılında
kaleme alınmış oldu.
Abdulhak
Hamit Tarhan-, evliliğinin ilk yıllarında ilk şiirlerini de yazmaya
başlayarak edebiyata adım atmıştır. Abdulhak
Hamit Tarhan-1874 yılında ağabeyi Nasuhi Bey’in girişimi ile
Pirizade ailesinden on üç yaşındaki Fatma Hanım ile evlendirilmiş,
Abdülhak Hamit, eşi Fatma Hanımı da alarak İstanbul’a dönmüş Duhter-i
Hindu adlı eserini de bu evliliğinin ilk yıllarında yazmıştı. “Maceray-ı
Aşk” ile başlayan tiyatroculuğu üstat
olarak kabul ettiği Namik
Kemal’ in etkisi altında devam etmiş, Namik-Kemal’in-Zavalli
Çocuk adlı eserini örnek alarak İçli-Kiz-
gibi eserler de yazmıştı. Nitekim Namık Kemal ‘in etkisi bu ilk oyununda
da görülmüş, Abdulhak
Hamit Tarhan’ın bu eserdeki konuşmalar Namık Kemal’in makalelerini
andıran bir üslupla kaleme alınmıştır. 1873
yılında yazılmış olan eser, sanki içine
doğmuş gibi Abdülhak Hamit’in görevli veya Büyükelçi olarak gideceği ülkelere
duyduğu özlemi yansıtmaktadır. Eserin dört perdesindeki mekânlar açık ortamlarda
ve doğa ortasında geçmektedir. “Macera-yı Aşk”, Tahran yolculuğunun bir
hatırası olarak İstanbul dönüşünde yazılmıştır.
Mâcerâ-yı Aşk, yazarın ilk tiyatro eseri olması nedeni ile teknik yönlerden bazı
kusurlar taşır. Namık Kemal’in tesirlerinin açıkça görülüğü eser, Namık
Kemal’in makalelerini andıran bir şekilde ağır ve ağdalı bir dil ile
yazılmıştır. Yazarın bu ilk oyunu da sahnelenmekten
ziyade okunmak için yazılmıştır. “Hâmid’in hiçbir eserinde mükemmelliğe
ulaşma çabası yoktur. Sonu gelmez zikzaklar, beklenmedik çıkışlarla doludur. Bu
yüzdendir ki devirler değiştikçe, onun oyun ve şiirlerinin sayfalarında da olsa
isyanlara yol açan özleyişleri hayatta yerleri alıp gerçekleştikçe, bir dönemin
yol açıcı yenilikçi şairi de eskimiş ve edebiyat tarihindeki köşesinde kendi
kendisine bırakılmıştır.”
Eser karmaşık ve kalabalık bir
aşk hikâyesini konu edindiği “Macerâ-yı Uşşak” adını alır. Eserin ana fikri Şinasi’nin
“Şair Evlenmesi” adlı oyunundaki gibi “ Evlenecek olan çiftler birbirlerini
görüp tanıdıktan sonra evlenmelidir.” ana fikri işlenmiştir.
Dört perdelik olan eser sırasıyla otağlarda, dağ kulübesinde, kırlarda
ve 16. Yüzyılda Keşmir yakınlarında soyları Aksak Timur Han’a dayanan bir
beylikte geçmektedir.
MACERA-YI AŞK
ÖZETİ
Eser evliliklerin nasıl yapılacağı hakkında bilgiler vererek başlar. Eser
dördüzlü bir aşk hikâyesine dayanır.
Safevi hükümdarı Şah İsmail’in torunu Haydar Mirza, Keşmirli Sakibe
Sultan’a âşık olur.
Keşmir civarında bir kabile reisi, kızı Sakıbe Sultan’ı kardeşinin oğluna
vermek niyetindedir. Fakat kız, kimliğini saklayarak o delikanlının hizmetine
girmiş başka bir genci, Haydar Mirza’yı sevmektedir.
