Roman, Halide Edip’in yakından tanıdığı İstanbul’da geçmektedir. Roman o devrin sosyal hayatını ifşa eden bir çok detay taşımakta, çok eşlilik, yasak aşk, yüksek züre arasında yaşanması kanıksanmış olan çirkin ilişkiler , halkın buna karşı duyarsızlığı , hatta kanıksaması gibi pek çok kirli aşk ilişkilerini ortaya koymaktadır.
Devrin hayatını kadın gözü ile gören ve anlatan roman, o devrin burjuvasın, evlilik ilişkilerine ve mahalle olgusuna detaylı bir gözlemci nazarı ile bakmakta, aşk romanı yapısındaki bu roman bazı yönlerden de sosyal bir roman olgusuna dahi ulaşabilmektedir. Romanda anlatılan hak tarafından normal olaylarmış gibi görülmesi de romanın diğer bir dikkat çekici özelliğidir.
Yazar bu romanında sürükleyici ve akıcı bir dil kullanmış, merak ve akıcılık ile dikkati çeken sade bir dil ile yazmıştır.
Konusu
Anne ve babasını kaybeden Numune; saraylı bir aileye beleme olarak düşer. Kadın ayakkabıları yapan Macit ile güzelliği ve geçimsizliği ile herkesin diline düşen Leyla da Sevda Sokağı’ndadır.
Macit, Leyla’ya âşıktır ama, Numune’de Macit’le evlenmeyi kafasına koymuştur. Leyla, İSE Macit’e aldırmamakta, Doktor Kerem’i sevmektedir..
Romanın Özeti
Emine, küçük bir bebekken; köylerinde çıkan yangında anne babasını kaybetmiş, yangında onu bulan çiftlik sahibi onu büyütmeye başlamıştır. Bu aile onu kendi çocukları gibi büyütür.
Emine, büyüyünce kanlı canlı güzel bir genç kız olur ve saray için besleme kız arayan bir saray görevlisi onu görüp beğenerek ailesinden saraya besleme olarak almak için izin ister. Bu teklif en çok Emine’nin hoşuna gitmiş ve ailesi de teklifi kabul etmiştir. Saraya giren Emine’ye Numune adı verilir.
Numune tez zamanda herkese kendisini sevdirmiştir. Hanımı ile İstanbul’a gelerek saray için gerekli olan bütün incelikleri de öğrenmiştir. Sarayda bulunan Saffet Hanım onu herkesten çok sevmiş, bu yüzden Saffet Hanım, hareketli ve çok n4şeli bir kız olmasına rağmen Numune’yi oğluna almaya karar vermiştir.
Saffet Hanım’ın oğlu Macit ise genç hovarda ve yakışıklı bir ayakkabı ustasıdır. Macit’in gönlü ise Leyla adındaki çok güzel bir kızdadır.
Macit; genç, yakışıklı ve hovarda bir ayakkabı ustasıymış.. Leyla ise eskiden Macit’in babasının bir vakitler kendi annesi ile münasebette bulunduğundan Macit ve ailesinden nefret etmekte ve kin de duymaktadır.
Leyla, bu yasak aşk yüzünden babasının üzülerek öldüğünü düşünmekte ve annesinden de gizli gizli nefret etmektedir. Leyla, bu yüzden erkeklerden uzak durmakta rahibe gibi yaşamaya çalışmaktadır. Lakin bir gün Doktor Kerim ile tanışmış ve onu çok beğendiği için Doktor Kerim ile evlenme hayalleri kurmaya başlamıştır. Bu nedenle de Doktor Kerim’in muayenehanesinde çalışmaya bile başlar.
Kerim ile Leyla arasında dayanılmaz bir çekim de başlamıştır. Fakat Doktor Kerim’in eşi Suzan ile de çok yakın dost olduklarından hem de annesi gibi yuva yıkan ve aldatan bir kadın olmak istemediğinden Doktor Kerim ile arasına mesafe koymayı da başarmıştır.
Üstelik Macit onun peşinden koşturmaktadır. Bu nedenle Macit ile evlenmeye karar verir. Ancak Leyla evlenmeden önce Macit’e kendisine dokundurtmayacağını da söyler.
Macit, ise buna rağmen Leyla ile evlenir. Bir müddet sonra yumuşayacağını düşünmektedir.
Fakat, epey bir zaman geçse de Leyla sözünden dönmemekte Macit ile karı koca hayatı yaşamayı reddetmektedir. Macit’e ilk başlarda her şey tozpembe gelse de zaman geçtikçe bu evlilik, onu adeta çileden çıkarır. Leyla, tam dört yıl boyunca Macit ile aynı odada bile yatmaz.
Leyla evlenmiş olmasına rağmen Kerim’in hayal ile yaşamakta Macit’e ve kendisine hayatı zehir etmektedir. Numune ile Macit tam da böylesi bir ortamda tanışırlar. Saffet Hanım, oğlu Macit’i Leyla’dan ayırıp Numune ile evlendirmeye oldukça kararlıdır. Saffet Hanım, oğlunun ev işlerinde yardım etmesi için Numune’yi eve alır.
Bir müddet sonra Macit ile Numune birlikte olmaya başlar. Leyla, her şeyin farkında olsa da hiç sesini çıkarmaz. Yıllar sonra Leyla İle Doktor Kerim tekrar karşılaşırlar. Doktor Kerim de hala Leyla’ya âşıktır. Ama karısı Suzan’dan ayrılamayacağını Leyla’ya tekrar söyler.
Böylesi bir hayal kırıklığı içinde macit’in yanına gelen Leyla, Macit ile Numune’nin ilişkisine de sinirlendiği için şiddetli tepki verip camı çerçeveyi kırar. Bütün mahallede de Leyla’nın kıskançlık yüzünden camı çerçeveyi indirmesini konuşur. Bu dedikodular sonrasında da Leyla canına kıyar.
Aklını oynatan Macit kendisine geldiğinde Numune ile birlikte olmaya başlar. Macit’i avucunun içine tam olarak alan Numune özendiği kadınlar gibi lükse ve şatafata düşkün bir kadın olur. Üstelik Numune başka evlere oda hizmetçisi olarak gitmekte kocasının ısrarlarına rağmen bu işi dahi bırakmamaktadır. .
Halide Edip. Kitaptaki iki ana kadın karakterde birbirinden kişilik olarak oldukça zıttır. Leyla ne kadar buz gibi soğuksa Numune o kadar sıcaktır, Leyla ne kadar parada pulda gözü yoksa Numune o kadar düşkündür lükse aynı zamanda Leyla Macit’e ne kadar düşkün değilse Numune o denli düşkündür. Leyla’nın dükkânın camlarını indirişi mahalleli tarafından Macit’e olan aşından ve kıskançlığından gibi algılansa da bana göre çocukluğundan beri bu tarz çapraz ilişkilere maruz kalan ve bunu daha fazla taşıyamayan ruh sağlığı bozuk bir kızın isyanıdır. Zaten Leyla daha sonra canına kıyarak bu ıstıraba kendince son vermiştir.
