Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Muhammed b. Muhammed b. Haldûn et-Tûnisî (ö. 780/1378-79) Meşhur tarihçi İbn Haldûn’un kardeşi, devlet adamı, tarihçi, edip ve şair. 734 (1333) yılında Hafsîler’in başşehri Tunus’ta doğdu.
Yemen-Hadramut asıllı bir Arap kabilesine mensup olup fetihten sonra Endülüs’te İşbîliye (Sevilla) şehrine yerleşen bir aileden gelmektedir. Devlet yönetiminde etkili şahsiyetlerin yetiştiği aile, İşbîliye’nin hıristiyanların eline düştüğü VII. (XIII.) yüzyılın ortalarında Kuzey Afrika’ya göç ederek Sebte’ye (Ceuta) ve daha sonra Tunus’a yerleşti.
Ebû Zekeriyyâ Yahyâ, Tunus’ta ağabeyi Abdurrahman ile birlikte iyi bir tahsil gördü ve dinî ilimler yanında şiir ve edebiyat sahasında da temayüz etti. İbn Berrâl ve Ebû Abdullah el-Vâdîâşî gibi çoğu Endülüs asıllı olan hocalardan ders aldı, ayrıca babasından Arapça okudu.
Oğullarının tahsiline büyük önem veren babaları, Tunus’u işgal ederek 1347-1349 yılları arasında hâkimiyeti altında tutan Merînî Hükümdarı Ebü’l-Hasan el-Mansûr’un beraberindeki âlimlerden Âbilî’yi onlara özel hoca tutmuştu.
İki kardeş dört yıl süreyle bu hocadan özellikle aklî ve tabiî ilimlerle tarih sahasında önemli ölçüde faydalandılar. Yahyâ’nın edebî şahsiyetinin oluşmasını etkileyen diğer bir ilim adamı da Tunus’taki uzun ikameti sırasında evlerinde kalan ve Merînî hükümdarları Ebû Saîd ile oğlu Ebü’l-Hasan’a kâtiplik yapan Endülüslü Abdülmüheymin b. Muhammed el-Hadramî’dir.
