Ölümünden bu yana yüz yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen, Marx’ın yazıları dünya ölçeğinde ilgi çekmeye devam ediyor. Sovyet Bloku’nun çöküşünün ardından okurlarının sayısında büyük bir azalma görüldüğüne ilişkin spekülasyona karşın, Marx’ın hayatı ve eserleri, sosyal bilimcilerin, sendikacıların, antikapitalist ve çevresel davalara bağlanmış militanların ve daha birçoklarının ilgisini üzerinde topluyor.
Üniversite kesiminde bu ilgi canlanmasına tanık olma konusunda, yeterince şanslı olduğumu söyleyebilirim. Marx’ın eseri ile ilgili derslere öğrencilerin yoğun talep göstermesi, çoğu zaman aşırı kalabalık sınıflara ve canlı tartışmalara yol açıyor. Marksist bilimselliğin gelişmesi de, toplumsal bilimlere ilişkin birkaç dikkat çekici kitabın yayınlanmasının ve Marksist katkılara açık dergilerin devam eden başarılarının gösterdiği gibi, güçlü bir biçimde sürüyor.
Her ne kadar kendi içlerinde önemli olsalar da, bu başarılar, Marksist bilimselliğin otuz, hatta yirmi yıl önceki dinamizm ve etkisinin çok uzağında. Bugün, eşitsizlik ve sömürünün üzeri, piyasa ideolojisi ve ‘küreselleşme’ ile ilgili kof söylem tarafından (her ne kadar ikisi de uçlarda birbirlerini yıpratsalar da) daha ustaca örtülüyor.
Bu dönüşümler ile eğitim ve araştırma fonlarının kısıtlanmasını da içeren hükümet politikalarındaki değişimler, akademik ilgi ve öğrencilerin seçimleri üzerinde önemli bir etki yapıyor. Öyle görünüyor ki, her ne kadar Marksist temalara ilişkin akademik ilgiyi geliştirmek için çok daha fazlası yapılabilirse de, daha önemli ve kalıcı başarılar, üniversitelerin ötesinde, toplumsal hareketlerin başarısına bağlı.
Halen elimizde kalan sosyal güvenlik ağlarının daha da erozyona uğramasının önüne geçilmesi, dünya ölçeğinde güç ve gelir dağılımının iyileştirilmesi, mali çıkarların ve ‘tek süpergüç’ün etkisinin dizginlenmesi ve daha geniş bir biçimde bakıldığında,
hızlı çevresel bozulma karşısında, gezegendeki hayat olasılığının korunması için, acil bir biçimde kitlesel eyleme ihtiyaç duyduğumuz çok açık. Bu nedenle, kitle eyleminin, genel olarak akademik çoğulculuk, daha özel olarak da Marksist araştırma açısından olumlu etkileri üzerinde ne kadar vurgu yapılsa azdır.
Karl Marx, bugünün acil sorunlarına hazır cevaplar sunmuyor. Ancak, onun yazıları kapitalizmin iç işleyişine ve mevcut ekonomik sistemin farklı yönleri arasındaki eklemlenmeye ilişkin benzersiz, derin bir açıklama sağlıyor.
Bu yazılar, kapitalizmin iyilik ve kötülük açısından taşıdığı dev potansiyeli göstermektedir. Bu üstünlüklerinden ötürü Marx’ın yazıları hem çağımızın sorunlarına hem de bu sorunların olası çözümlerinin sınırlarına ışık tutuyor.
