İlaç Gibi Yemekler

Sağlıklı beslenmek isteyen, ancak damak tadından da vazgeçmeyenlere bu kitap ilaç gibi gelecek. Diyet ya da sağlıklı yemekler deyince sizin de aklınıza haşlanmış sebzeler, tatsız tuzsuz yemekler mi geliyor? Gelmesin! Çünkü sağlıklı ve lezzetli beslenmek demek aslında doğru malzemelerle pişirilmiş kebabı, pizzayı ve lahmacunu, fırında karnıyarığı, ıspanaklı böreği de yiyebilmek demek. Sadece haşlanmış sebzeyle bir ömür geçer mi? Hem ömür geçmez hem de buna sağlıklı beslenme denmez. Doktor Ender Saraç, bu fikirden yola çıkarak Türkiye’de bir ilke imza attı:
Bir şefin -Ayvaz Akbacak- ve bir diyetisyenin -Betül Ay- işbirliğiyle lezzetli ama şişmanlatmayan, besleyici ama mideyi yormayan yemek tarifleri hazırladı. Sağlıklı beslenmek isteyen, ancak damak tadından da vazgeçmeyenlere bu kitap ilaç gibi gelecek. Hepinize afiyet olsun! Hayatınız sağlıklı ve lezzetli geçsin!
***
içindekiler
DİYET ÇORBALAR
Bulgurlu yayla çorbası…16Mercimekli deva çorbası…17Pırasalı mercimek çorbası…18Portakallı havuç çorbası…19Mor çorba…20Fesleğenli brokoli çorbası…21Ispanaklı mantar çorbası…22Enginar kalpli tavuk çorbası…23Kaparili balık çorbası…24Soğan çorbası…25Bronzlaştırıcı çorba…26Yeşil mercimekli kuzukulağı (gelişim) çorbası…27Pırasalı mercimek çorbası…28Katıklaş çorbası (Tokat yöresi)…28Gökkuşağı çorbası…29Yoğurtlu kereviz çorbası…30Portakal sulu ıspanak çorbası…31Meyaneli tavuk çorbası…32Sarımsaklı madımak çorbası…33Dilpeynirli közlenmiş biber çorbası…34Fesleğenli fırınlanmış domates çorbası…35Damak çatlatan Trakya çorbası…36Gıdanak çorbası…37
DETOKS ÇORBALAR
Lahana detoks çorbası…40Yeşil detoks çorbası…41Brokolili fesleğenli detoks çorbası…42Beyaz detoks çorbası…43Kamabaharlı ve pırasalı detoks çorbası…44Brüksellahanalı ıspanaklı detoks çorbası…45Kırmızı biberli detoks çorbası…46Kış detoks çorbası…47İlkbahar detoks çorbası…48Yaz detoks çorbası…49Sonbahar detoks çorbası…50
SOĞUK ÇORBALAR
Gazpaccio…52Soğuk buğday çorbası…53Beyazpeynirli karpuz çorbası…54Afrodizyak çorba…54Bronzlaştırıcı soğuk çorba…55
ANA YEMEKLER
Pancar püre yatağında lorlu sebzeli köfte…58Karaciğer dostu muska börek…60Lorlu lahmacuncuk…61Yeşil mercimekli içliköfte…62Diyet lahmacun…64Tonbalıklı keşkek…65Ispanaklı keçi peynirli diyet pizza…66Tavuk köftesi…68Peynir dolgulu fırın kabak…69Diyet kebap…70Diyet kabak mücver…72Ispanak ve kuşkonmaza sarılı deniz levreği…73Dağ kekikli deniz levreği buğulama…74Tofulu şitaki mantarı…76Soya kıymalı kapuska…77Pancar yatağında somon köfte…78Cevizli lorlu fırın mantar…80Enginarlı mantar kavurması…81Nohut yatağında uskumru…82Ananaslı mangolu tavuk şiş…84Ayvalı fener kavurma…85Yeşil mercimekli karnıyarık…86Organik yumurtalı ıspanak sufle…88Yabani pirinçli tavuk sote…89Falafel (bakliyat köftesi)…90Lebeniye…92Meftune…93Billur kebabı…94Gökkuşağı pizza…96Sebzeli lazanya…97Sebzeli ekşili köfte…98Lobiye…100Lahana mücveri…101Ispanaklı krep…102Esmer pirinçli taze enginar dolması…103Pazı kayganası…104Fırında balkabağı tart…106Patlıcan paça…107Ekşili pırasa…108Fasulye saçalaması…109Fasulye böreği…110Fırında lorlu lahana…111Sarı mercimek bozası üzerinde limonlu tavuk…112Cevizli peynirli fasulye köftesi…114Mercimekli hindiba…115Elmalı soğan dolması…116Kurutulmuş domatesli lor peynirli patlıcan…117Kabak carpaccio yatağında ızgara hellim…118Muz yaprağında dağ kekikli somon…119
ENTEGRE MAKARNALAR
Yoğurtlu entegre makarna salatası…122Baby ıspanaklı yumurtalı makarna salatası…123Entegre makarnalı semizotu salatası…124Bademli enginar kalpli entegre makarna salatası…125Tepe Chakra makarna salatası …126Genovese pesto soslu entegre makama…127Melanzane entegre makarna…128Mix mantar soslu entegre makarna…129Brokolili ve tavuklu zencefilli entegre makarna…130
SALATA SOSLARI
Portakallı zeytinyağlı limon sos…132Yoğurtlu hardal sos…132Acılı nar ekşisi…133Light Sezar sos…133Portakallı fesleğen sos…134Zencefilli sos…134Köri sos…135Frambuazsos…135Avokado sos…136Kırk ambar sos…136
SALATALAR
Meyve salatası…138Bronzlaştırıcı salata…139Ödem çözücü salata…139Mor salata…140Selülit makarnası…140Metabolizma hızlandırıcı salata…141Afrodizyak salata…142Maş salatası…143Kalp koruyucu salata…143Ananaslı greyfurtlu yengeç salatası…144Somon füme ve pancar salatası…145Şalgamlı kereviz, pancar ve turp salatası…146Lahana salatası…147Roka ıspanak ve kuzukulağıyla narlı salata…148Radika ve rezene salatası…149Esmer pirinç salatası…149Hünnaplı semizotu salatası…150Cevizli taze fasulye salatası…151Köz patlıcanlı gavurdağ salatası…152Karnabahar ve brokoli salatası…153Taze börülce salatası…154Çilekli kuşkonmaz salatası…154Fesleğenli armutlu kuşkonmaz salatası…155Baby ıspanaklı keçi peynirli salata…156Beyaz leblebi kırıntılı rezene salatası…157
ZEYTİNYAĞLILAR
Zeytinyağlı ıspanak kökü…160Zeytinyağlı kırmızı biber dolması…161Portakallı rezene…162Armutlu barbunya pilaki…163Taze zencefilli zeytinyağlı enginar…164Zeytinyağlı zerdeçallı pırasa…165Közlenmiş bibere sarılı zeytinyağlı çalıfasulyesi…166Zeytinyağlı elmalı bademli kereviz…167Zeytinyağlı kestaneli brüksellahanası…168Zeytinyağlı vişneli pazı sarma…169
DİYET EKMEKLER
Nohut ekmeği…172Glutensiz ekmek…172Çapati…173Grissiniler…173
DİYET KOMPOSTOLAR
Karanfilli tane karabiberli ayva kompostosu…176Zencefilli elma kompostosu…176Mürdüm erikli armut kompostosu…177Portakallı organik kayısı kompostosu…177Keçiboynuzlu ayva kompostosu…178Şeker hastaları için diyabetik komposto…178
DİYET İÇECEKLER
Mercimekle mayalandırılan nar şerbeti…180Tamarin (demirhindi şerbeti)…180Reyhan şerbeti…181Hardaliye şerbeti…181Ave zozan şerbeti…182Gelincik şerbeti…182Meyankökü şerbeti…183Tükenmez şerbeti…183Nevruz şerbeti…184Sumak şerbeti…184Zencefilli taze naneli limonata…185Zencefilli sahlep…185Selülit için yararlı doğal çay…186Ödem ve şişkinlik için buzlu çay…186Buzlu yeşil çay…187Bağışıklık sistemi zayıf olanlar için çay tarifi…188Şişkinliği azaltacak özel çay….188Yaz için sakinleştirici ve serinletici buzlu çay…189Uykusuzluk ve gerginlik için doğal bitki çayı…189Buzlu Türk kahvesi…190Ödem ve şişkinliği azaltıcı çay…190Zencefilli tarçınlı mateli yeşil çay…191Zayıflamaya yardımcı doğal çay…192Buzlu adaçayı…192Mırra…193
ÖLÇÜ BİRİNİ OLARAK KULLANILAN ÖLÇÜ GEREÇLERİ
Bazı yardımcı besin maddelerinin kaşık ölçülerinin gram olarak değerleri…194Bazı besinlerin bir su bardağı ölçülerinin gram olarak değerleri…195
İlaç Gibi Yemekler, benim çok uzun zamandır gerçekleştirmek istedi­ğim bir projeydi. Türk toplumu büyük bir teveccüh gösterdi ve ilk beş kitabım haftalarca en çok satan kitaplar listesinde yer aldı.
Uzun süredir yeni bir kitap çıkartmıyordum ve bu kitap üzerinde çalışıyordum. Böyle olmasının nedeni de Türk toplumunun gittikçe kötü beslenmeye kayması, sağlıklı beslenmeden uzaklaşmasıydı.
Türkiye’de ilk defa bir uzman doktor + bir diyetisyen + deneyimli bir şef işbirliğiyle böyle bir kitap yazıldı. Çünkü bu kadar kapsamlı bir çalışma ancak bir ekip tarafından yapılmalıydı. Diyetisyen Betül Ha­nım genç, dinamik ve işini çok seven bir diyetisyen; Ayvaz Şef ise lez­zetsiz malzemeleri bile tadına doyulmaz hale getiren adeta bir ye­mek pişirme ve sunma sihirbazı. Ben de zayıflattığım çok sayıda insa­na önerdiğimiz reçetelerden böyle bir kitap ortaya çıkarttım.
Bu kitap, İstanbul’daki Özel Hay Polikliniği’ndeki çalışma ve tecrübelerim dışındaki son iki yıldır başarıyla hizmet veren Bodrum Kadıkalesi’ndeki Babilin Asma Bahçeleri Sağlık Oteli’nin içindeki High Clinic sağlıklı beslenme restoranında yaptığımız çalışmaların bir ürünüdür.
Kısa bir süre öncesine kadar diyet yemekleri ve sağlıklı beslenme deyince insanların aklına haşlanmış kabak, brokoli salatası gibi yiyecekler geliyordu. Oysa gerçek hiç böyle değil. Sağlıklı ve lezzetli beslenmek, diyet kebabı, diyet pizza ve lahmacunu, fırında sağlıklı bir karnıyarığı, ıspanaklı bir böreği de yiyebilmek demektir aslında. Yok­sa sadece kabak haşlama ve brokoli yiyerek bir ömür geçmez, zaten bu şekilde sağlıklı beslenme de olmaz.
Sağlıklı beslenme demek dengeli bir şekilde protein, kompleks karbonat, sağlıklı yağlar alarak beslenmektir. Biz bu kitapta kızartma­yı, doymuş yağları, trans yağları, beyaz un ve beyaz şekeri, uzun süre yağda yakarak kavurmayı, mevsim dışı turfandaları, asitli içecekleri mümkün olduğunca önermedik ve kullanmadık.
Ülkemiz bir sebze, meyve, tahıl ve çeperli gıda cenneti. Deniz ürünle­ri de bol. Her yörenin kendine özgü sağlıklı yeşillik ve otları da var. Bu imkânları kullanarak daha kaliteli ve sağlıklı bir yaşlılık mümkün olabilir.
Ömrü biçen, nefes sayımızı bilen ve bu yiyecek rızkı veren sadece Allah’tır. Aslında Yüce Allah pek çok sorunun çözümünün bu boyutta ve bu gezegende, bu zaman diliminde olduğunu da çeşitli yollarla bi­ze ifade ediyor.
Önemli olan bilimin gerçeklerinden sapmadan, şarlatanlık ve saf­satalardan uzak durarak, her bitki, sebze veya meyveye mucizevi an­lamlar yüklemeye çalışmadan, mantıklı bir şekilde doğadaki şifayı bulup çıkarmaktır. Allah bize akıl, fikir vermiş ve son dönemde tekno­lojik imkânlar da bağışlamış. Yapmamız gereken bu emanetlere iyi bakmaktır.
İlaç Gibi Yemekleri yazarken beraber çalıştığım değerli diyetisyen arkadaşımız Betül Ay, tek tek her yemeğin kalori miktarlarını, hatta genel olarak protein, yağ ve karbonhidrat değerlerini de çalıştı, sap­tadı ve yazdı. Dolayısıyla siz bu kitaptan seçtiğiniz herhangi bir yeme­ği yapıp yediğiniz zaman yaklaşık besin değerlerini ve size kalori maliyetini bilerek tüketeceksiniz.
Ayvaz Şef de fazla kavurmadan, beyaz un ve beyaz şeker kullan­madan, şişmanlatıcı soslara başvurmadan, sağlıklı malzemelerle de benim önerdiğim tariflere göre lezzetli ve şişmanlatmayan yemekler, hatta tarifler yapılabileceğini gösterdi.
Buradaki menülerden beslenirken kilo almamanız ve vücudu arındırmanız için size bazı önerilerim olacak:
1-Asla öğün atlamayın, uzun süre aç kalmayın. Bütün günü aç ge­çirip akşam geç ve ağır beslenme hatasını yapmayın.
2-Tok karnına tatlı yemeyin.
3-Sabah erken kalkıp hafif bir egzersizle vücudunuzu ısıtın ve metabolizmanızı erken çalıştırın.
4-Düzenli uyuyun, sürekli uykusuzluk metabolizmayı bozabilir, hatta kilo aldırabilir.
5-Mutlaka stresle başa çıkmayı öğrenin, bunun için gerekirse psikologlara, kişisel gelişim uzmanlarına veya çeşitli pozitif enerji yöntemlerine başvurun, hatta gerekirse bu konularda eğitim alın, ama mutlaka ruhunuzu da olumlu enerjiyle beslemeyi unutmayın.
6-Yemekle beraber asitli, şekerli veya fazla miktarda sıvı almayın. Genelde yemekten bir müddet sonra sindirimi kolaylaştırıcı sade Türk kahvesi, yaseminli çay, beyaz çay, yeşil çay, rezene çayı, anason çayı gi­bi bitki çayları, aralarda bol ılık su ve doğal maden suyunu tercih edin.
7-Yemek malzemelerini satın alırken bu malzemeleri hak ederek başka kimselerin hakkını yemeden kazanılmış olan yani halk tabiriy­le helal parayla kazanarak alınmış malzemelerden yapılmış olmasına dikkat edin. Baştan negatif enerjiyle işe başlayarak sonradan tam ve­rimli bir sağlıklı bir beslenmeyi destekleyecek olumlu bir enerji çı­kartmak zordur; işe baştan doğru başlayın.
8-Yemeği pişiren kişi bu yemeği isteyerek pişirmeli. Mutlaka olum­lu düşünce gücünü, bereket ve şifa duasını katmalı, yemeğe sadece sosları veya tuzu biberi değil, sevgiyi de katmalı, yemeği isteyerek ve severek pişirmeli. Kaba tarifiyle defi bela şeklinde pişirilen yemekler­den aslında o kişiden geçen negatif enerjiyi de almış oluruz ki, bu du­rum ince düzeyde pek çok olumsuzluğun veya hastalığın nedenlerin­den birinin önünü de açmış olur. Nasıl ki gözle göremediğimiz pek çok teknolojik olayı modern yaşantıda yaşıyoruz; kızılötesi ışınlar, blotouth, kablosuz internet, televizyon yayınları gibi pek çok bilgi ve enerji aktarımı söz konusuysa, bunların çok daha güçlüsü insandan insana söz konusudur. O nedenle yemeği daima iyi bir ortamda sevgiyle, pay­laşarak ve olumlu bir düşünce tekniği veya duayla başlayarak yiyin.
9-Yemek yerken daima oturarak, yavaş yavaş küçük küçük lokma­lar halinde ve uzun uzun çiğneyerek yiyin. Mutlaka sofraya yemeği yapan kişiye ve önünüzdeki yiyeceklere saygı gösterin. O size verilen bir lütuf, bir hediyedir; bunu unutmayın. Sofranızdaki yemeklerin ya­rısına bile ulaşamayan yüz binlerce kişi olduğunu unutmayın.
10-Yemeğiniz bittikten sonra birden kalkıp sofrayı terk etmeyin. Sofrada son lokmadan sonra birden kalkmayın, geriye yaslanıp mut­laka size verilen nimetlere şükredin ve sizi yarattığı gibi bu nimetleri de yaratan Rabbinize teşekkür ve hamdedin. Sofranızda bolluk ve be­reketin artmasını dileyin.
11-Haftada bir kez sadece alt iç çamaşırınızlayken aynanın karşısı­na geçin, tüm bedeninizi tepeden tırnağa inceleyin ve belinizde, göbeğinizde, kalçalarınızda, gıdığınızda, memelerinizde yağlanma ve gereksiz bir kalınlaşma olup olmadığını kontrol edin. Eğer bir kalın­laşma varsa her hafta yine gözlerinizle bedeninizi tarayarak gereksiz bütün fazlalıklarınızı atacağınıza söz verin. Asla hazmetme kapasite­nizin üstünde gereksiz ve fazla tüketimle bedeninizi yağ deposuna çevirmeyin, yağ hamalı olmayın.
12-Düzenli ve bilinçli beslenme kadar düzenli egzersizin de, ge­reksiz toksinlerden kurtulmak ve bedeni sağlıklı tutmak için çok bü­yük faydası vardır. Her gün kaslarınızı koruyacak egzersizleri yapmayı asla ihmal etmeyin.
Şimdi derin bir nefes alın, gözlerinizi kapatın. Var olduğunuz ve ya­şadığınız için sizi Yaratan’a teşekkür edin ve içinizden haykırın: “Ken­dimi seviyorum, önemsiyorum, bundan sonra daha bilinçli ve sağlık­lı besleneceğim. Bunu başarabilecek güce ve iradeye sahibim. Kendi­mi önemsiyorum, negatif enerji her ne ad veya sıfatla olursa olsun (şanssızlık, talihsizlik, nazar, kem göz, büyü, fesat şeytani enerjiler vb gibi) şu andan itibaren benden uzaklar ve benim koruyucu kalkanım bu tür enerjilerin hepsine karşı şu andan itibaren tam bir korunma sağlıyor. İçimdeki bilgeliği ve farkındalığı uyandırıyorum. İçimdeki şi­fa ve sevgi kanallarını açıyörum, olumlu ve onarıcı enerjilerin bana akmasına izin veriyorum. Daha iyi huzurlu ve sağlıklı bir gelecek beni bekliyor.”
Bu kitabın yazılmasında ve hayata geçmesinde çok emekleri olan diyetisyen Betül Ay’a, şef aşçı Ayvaz Akbacak’a, Hay Sağlık Merke­zindeki kıymetli asistanım Dr. Alp Er Mamak’a, beni sevgisiyle des­tekleyen eşim Benan’a, her zaman kitaptaki sağ kolum Doğan Kitap’a, özellikle Vahit Uysal’a, Sevim Erdoğan’a ve Hülya Aktaş’a çok ama çok teşekkür borçluyum. Bu kitabın tamamı benim ve bu sessiz kahra­manların eseridir. Onlara çok teşekkür ediyorum.
Son olarak ben bu kitabı okuyan bütün okuyuculara huzur, sağlık, mutluluk, şifa, farkındalık ve her türlü negatif enerjiden korunma diliyorum.
M.Ender Saraç