(D. 26 Şubat 1802, Besançon – Ö. 22 Mayıs 1885, Paris, Fransa) Romantik gerçekçiliğin en önemli yazarlarından birisi sayılan romancı, oyun yazan ve şair.
Babası, Napoleon’un ordusunda generaldi. Babasının imparatorluk ordusuyla birlikte ülkeden ülkeye
dolaşması ve annesiyle babası arasındaki anlaşmazlıklar yüzünden çocukluğu düzensizlikler içinde
geçti. 1821’de annesi öldü. Bir yıl sonra aşk mektupları yazdığı çocukluk arkadaşı Adele Fouc-her ile evlendi. Aynı yıl, ilk şiir kitabı olan Odes et poesies diverses’i (Odlar ve Çeşitli Şiirler) yayımladı.
Ardından ilk romanı Han d’Islande (İzlanda Hanı) çıktı. 1827’de manzum oyunu Cromıveü büyük bir
ilgiyle karşılandı ve tanınmasını sağladı. Aşkla arınan bir fahişeyi ele alan Marion de Lome (1829) adlı oyunu sansür tarafından yasaklanınca liberal eğilimleri güçlendi. Bu yasaklamaya hemen Hernani (1830) adlı oyunu yazarak karşılık verdi. Nötre Dame de Paris (Nötre Dame’ın Kamburu; 1831) ile
ününü daha da artırdı. Roman, başdiyakoz Frollo ve asker Phoebus’un kişiliklerinde, kambur Quasimodo ile çingene Esmeralda’yı mutsuzluğa boğan toplumu lanetliyordu. Bir önceki romanı he Dernier Jour d’un condamne de (Bir İdam Mahkûmunun Son Günü; 1829) ölüm cezasına karşı çıkışın bir
ürünüdür. Hugo aynı konuyu Claude Gueux (1834)
adlı kitabında yeniden ele aldı. Temmuz Monarşisi sırasında dört şiir kitabı yayımlandı: Les Feuiües
d’automne (Sonbahar Yaprakları; 1831), Les Chants du crepuscule (Şafak Türküleri; 1835), Les Voix
interieures (Gönülden Sesler; 1837), Les Ra-yons et les ombres (Işınlar ve Gölgeler; 1840). 1856’da
Les Contemplations (Düşünceler) adlı kitabındaki şiirlerinde kızını kaybetmenin verdiği derin acıyı
ele aldı. 1851de III. Napoleon iktidara gelince Hugo için 4 Eylül 1870’e kadar sürecek olan bir sürgün
hayatı başladı. Eserlerinin büyük bölümünü sürgün döneminde yazdı. Les Châtiments (Azaplar; 1853)
adlı kitabı, Fransız dilinde yazılmış en güçlü yergili şiirleri içermektedir. 1854-60 arasında yazdığı La
Fin de Satan (Ölümünden Sonra Şeytanın Sonu; 1886), Dieu (Ö.S. Tanrı; 1891), La Leğende des
Siecles’ı (Yüzyılların Efsanesi; 1859) ile şiir alanındaki çalışmalarını sürdürdü. 1862’de yayımlanan
ve başyapıtı kabul edilen Les Miserab-les (Sefiller) ile büyük bir basan kazandı ve roman çeşitli
dillere çevrildi. Hugo’nun Fransa dışında da tanınmasını sağlayan Sefiller, Paris halkının destanı
olarak kabul edilmektedir. Hugo sürgünden döndükten kısa bir süre sonra 1871’de Paris Komünü
kuruldu. Komünün bastırılmasına karşı çıkan Hugo kısa bir süre sonra yeniden sürgüne gitti. 1874’te
Quatrevingt-treize (1793 Devrimi) yayınlandı. 1885te ölen Hugo’nun cenazesi ulusal törenle kaldırıldı
ve Pantheon’a gömüldü.
Diğer önemli eserleri
Şiirleri: Nouvelles Odes (Yeni Odlar; 1824), Odes et ballades (1826; genişletilmiş baskı, 1828; Odlar
ve Baladlar), Les Orientales (Doğulular; 1829), Les Chansons des rues et des bois (Sokak ve Orman
Şarkıları; 1865), L’Art d’etre grand-pere -6-
(Büyük Baba Olma Sanatı; 1877), Les Quatre Vents de L’esprit (Usun Dört Rüzgârı; 1881), Toute la
lyre (Ö.S. 1888, 2 dizi; 1893, 1 dizi; Bütün Lir), Les Annees funestes, 1852-1870 (Ö.S. Uğursuz Yıllar;
1898: 1852-1870) Roman: Bug-Jargal (1826), Les Travailleurs de la mer (Deniz İşçileri; 1866),
L’Homme qui rit (Gülen Adam; 1869). Manzum oyun: Le Roi s’amuse (Kral Eğleniyor; 1832), Ruy
Blas (Ruy Blas; 1838), Les Burgraves (Dere-beyler; 1843). Düzyazı oyun: Amy Robsart (1828),
Lucrece Borgia (1833), Marie Tudor (1833) Angelo, tyran de Padoue (Padova Tiranı Angelo; 1835),
Theâtre en liberte (Ö.S. Özgürlükte Tiyatro; 1886). Eleştiri yazısı: Litterature et philosophie melees
(Karışık Edebiyat ve Felsefe; 1834), Wiüiam Sha-kespeare (1864). Siyasal yazı: Napoleon le petit
(1852; Küçük Napoleon), Histoire d’un erime (Bir Suç Öyküsü; 1877), Actes et paroles (4 Dizi;
Eylemler ve Sözler), Avant L’exil (1841-51, 1. dizi; Sürgünden Önce), PendantL’exil (1852-70, 2. dizi;
Sürgün Boyunca), Depuis L’exile (1870-85, 3. ve 4. dizi; Sürgünden Bu Yana). Gezi: Le Rhin (Ren;
1842), Alpes et Pyrenees (Ö.S. Alpler ve Pireneler; 1890), La France et la Belgique (Ö.S. Fransa ve
Belçika; 1894), Choses vues (Ö.S. 1887-99, 2 cilt; Görülen Şeyler).
