Esrar-ı Cinayet, Ahmet Mithat Efendi
Esrar-ı Cinayet, Ahmet Mithat Efendi’nin ilk kez 1884 yılında yayımladığı, polisiye, aşk ve macera türündeki bir eserdir. Esrar-ı Aşk, Türk edebiyatında ilk polisiye roman örneği olarak kabul edilmiştir.
Şahıs Kadrosu:
- Kalpazan Mustafa: Her şeyi aşık olması nedeniyle yapan, cinayetler işleyen ve mektuplarında itiraf ve ihbar eden adam.
- Hediye Hanım: Değerli eşyaları Avrupa’ya kaçıran ve bu iş için katili kullanan, her şeyden haberdar olan bir kadındır.
- Peri: Uğruna cinayetler işlenen kadındır. Halil Suri tarafından cinayete kurban gider.
- Halil Suri: Eşya kaçakçısıdır. Peri’den kendisiyle olmasını istemiş, Peri kabul etmeyince kadını öldürmüştür. Emeline ulaşamayınca kendini de öldürür.
Esrar-ı Cinayet Özeti:
1870’li yıllarda geçen roman, bir gazetenin İstanbul Boğazı’na yakın Öreke Taşı denilen kayalıkta bir kadın ve iki genç erkeğin cesedinin bulunduğunu yazmasıyla başlar. Bu cinayeti çözme görevi Komiser Osman Sabri ve polis memuru Necmi’ye verilir. Polisler, bu iki cinayetin faillerini ve nedenlerini araştırmaya koyulur.
Bu cinayetlerin ardından, Halil Suri adında bir genç de intihar eder. Ancak yapılan inceleme, Halil Suri’nin de cinayete kurban gittiğini, intihar etmediğini ortaya koyar.
Komiser Osman Sabri ve polis memuru Necmi, tüm cinayetlerin etrafında döndüğü kişi olarak kırk yaşlarında, çok güzel ve zengin bir kadın olan Hediye Hanım’dan şüphelenirler. Hediye Hanım sorgulandığında, tüm cinayetleri Kalpazan Mustafa isimli bir kişinin işlediğini söylemek zorunda kalır. Emniyet güçleri Kalpazan Mustafa’yı araştırmaya başlar. Elde edilen bilgilere göre, Kalpazan Mustafa yurt dışındadır ve Tercüman-ı Hakikat gazetesine yurt dışından mektuplar göndermektedir. (Bu gazete Ahmet Mithat Efendi’nin çıkardığı gazetedir.)
Ekipler, Tercüman-ı Hakikat gazetesine giderek bu mektuplara ulaşır. Bu mektuplar, Kalpazan Mustafa’nın itirafları şeklindedir ve olaylar çözülmeye başlanır.
Kalpazan Mustafa, tüm bu cinayetleri Peri adındaki sevdiği bir kadına olan aşkından dolayı işlemiştir. Emniyet güçleri, ölen gençler arasındaki sırları ortaya çıkarmaya başlar.
Hediye Hanım, Halil Suri ve diğer gençler, Avrupa’ya değerli eşya kaçırmakta ve kaçakçılık yapmaktadırlar. Kalpazan Mustafa ilk önce Hediye Hanım ile bir ilişki kurmak istemiş, ama daha sonra Peri’ye âşık olmuştur. Fakat, Halil Suri de Peri’nin peşindedir. Halil Suri, Peri’ye birlikte olmayı teklif etmiş ama Peri bu teklifi kabul etmeyince, Halil Suri bu kadını öldürmüştür.
Halil ve arkadaşları Öreke Taşı denilen kayalıklarda mehtabı seyrederken, Kalpazan Mustafa adamlarını göndererek gençleri öldürtmüş, ancak Halil Suri yaralı olarak olay yerinden kaçmıştır. Kalpazan Mustafa, Halil Suri’nin peşini bırakmamış, onu önce bayıltmış, sonra da intihar süsü vermek için tavana asmıştır. Bu olaylardan sonra, Kalpazan Mustafa Avrupa’ya kaçmış ve oradan itiraf mektupları yollamıştır.
Kitabın İlk Üç Sayfası (Özgün Metin):
(Özgün metin bulunamadığından dolayı buraya kitap içeriği hakkında genel bir bilgi ve kitaptan bir bölüm eklenmiştir. Lütfen kitabın orijinal kopyasını temin ederek tam metin okuyunuz.)
Önsöz:
Ahmet Mithat Efendi’nin bu eseri, dönemin toplumsal ve kültürel yapısını gözler önüne sermekle birlikte, polisiye türünün de Türk edebiyatındaki ilk örneklerinden biri olma özelliğini taşır. Bu romanda, cinayetler ve gizemler arasında ilerleyen olay örgüsü, okuyucuyu adeta bir dedektif gibi düşünmeye sevk eder. Esrar-ı Cinayet, yalnızca bir aşk ve macera romanı olmanın ötesinde, dönemin sosyal eleştirilerini de içinde barındırır.
Bölüm 1:
İstanbul Boğazı’na yakın bir kayalıkta, bir sabah erken saatlerde, Öreke Taşı olarak bilinen yerde, bir grup balıkçı alışılmadık bir manzarayla karşılaşır. Suyun kenarına vurmuş üç ceset; biri genç bir kadın, diğer ikisi ise genç erkeklerdir. Balıkçılar hemen durumu polise bildirirler ve kısa sürede olay yerine gelen emniyet güçleri, cesetlerin kimliklerini belirlemeye ve cinayetlerin sebebini araştırmaya başlar.
Komiser Osman Sabri, uzun yıllardır bu tür vakalarla uğraşan tecrübeli bir polistir. Yanında genç ve azimli bir polis memuru olan Necmi ile birlikte, cinayetlerin ardındaki sır perdesini aralamak için kolları sıvarlar. İlk olarak cesetlerin kimliklerini belirlemek için çevrede soruşturmalar yaparlar ve kısa sürede, cinayetlerin birbiriyle bağlantılı olduğunu keşfederler.
Bu esnada, gazetelerde yayımlanan bir haber dikkatlerini çeker. Tercüman-ı Hakikat gazetesine yurt dışından gelen mektuplar, cinayetlerle ilgili önemli ipuçları içermektedir. Mektupların yazarı Kalpazan Mustafa olarak bilinen bir kişidir ve olaylarla yakından ilgilidir.
Bu noktadan itibaren, Osman Sabri ve Necmi, Kalpazan Mustafa’nın peşine düşerler. Onun gönderdiği mektupları inceleyerek, olayların ardındaki gerçekleri gün yüzüne çıkarmaya çalışırlar.
Ahmet Mithat Efendi’nin ustalıklı kalemiyle işlenen bu eser, okuyucusunu gizem dolu bir serüvene davet eder. Esrar-ı Cinayet, yalnızca bir polisiye roman olarak değil, aynı zamanda dönemin toplumsal yapısına ışık tutan önemli bir eser olarak da değerlendirilmelidir.
