Beyaz Mantolu Adam Öyküsü ve Oğuz Atay Hakkında
Oguz Atay özellikle sol görüşlü-
sosyalist, Marksist, çevrelerin
beğenisine kavuşacak şekilde roman ve öyküler yazan, mİmarlık bölümünü bitirdiği halde roman ve
öyküleri ile tanınmış olan bir yazardır. İstanbul Teknik Üniversitesini bitiren
yazar roman ve öykülerinde bireysel konular işlemiş modern ve büyük
kentlerde yaşayan sorunlu sayılabilecek bireylerin “yalnızlığı,
toplumdan kopuşları ve toplumsal ahlaka, kalıplaşmış düşüncelere yabancılaşan,
tutunamayan bireylerin iç dünyasını “
anlatmıştır.
Romanlarındaki ve öykülerinde iç konuşmalar ve
bilinç akışına önem veren Oguz Atay ‘ın ben merkezli bakış açısı, eleştirmenler tarafından
Post modern öykü ver romanlar olarak değerlendirilmiştir.
Tutunamayanlar- (1972), Tehlikeli Oyunlar (1973), Bir-Bilim-Adaminin-Romani-
(1975), Korkuyu Beklerken (1975),
Oyunlarla Yaşayanlar (1985), Günlük (1987) ve Eylembilim (1998) adlı eserleri ile edebiyatımızda yer alan Beyaz
Mantolu Adam adlı öyküsü 1975
yılında ilk baskısı yapılan “ Korkuyu Beklerken “ adlı öykü kitabında yer alan ilk öyküsü
olmaktadır.
Diğer eserlerinde de olduğu gibi yazar Kokuyu Beklerken
adlı öykü kitabında da sorunlu, bireyleri onları iç dünyalarını bunalımlı hayatlarını
dile getirmiş, kent yaşamı içinde iç sorunları ile baş edemeyen, sosyal hayata
birebir uyum sağlayamayan bireylerin ruh hallerini aktarmıştır.
Yaşamak ile ölmek arasında sürekli soran, cevap arayan, toplumla adapte olmayan, toplumla yabancılaşmış intihara meyilli, kendi kabuğundan çıkamayan insanların
anlatıldığı bu öykü kitabındaki hikâyelerin hepsi aynı tip bir insanın benliği içinde
olan biten ruhi gelgitleri anlatmaktadır.
Beyaz Mantolu Adam“Birey – Toplum Çatışması” konusunu
işleyen, topluma aykırı düşüp, toplumdan
dışlanan ama toplum ile uyum sağlamak konusunda olumlu bir eylem de yapmayan,
bunu kanıksamış uyumsuz meczubun öyküsünü dile getirmektedir.
Oğuz Atay, Beyaz Mantolu Adam, öyküsünü, Çiçek Pasajı’nda
kemer satan saçı sakalı birbirine karışmış yarı meczup bir adam karakterinden
aldığını ifade etmiş; . Çiçek Pasajındaki meyhanelerin önünde koluna astığı kemerlerle
cansız bir manken gibi duruşundan hareketle bu öyküyü yazmıştır.
Beyaz Mantolu Adam
Öykü Özeti
Hikâyenin ana kahramanı bir dilencidir. Bu adam hiç konuşmayan,
söylenenlere tepki vermeyen, soruları ve
konuşmaları da duymazlıktan gelen biridir. Üzerinde bir sokak satıcısından
aldığı beyaz bir mantosu vardır. Satıcı bu mantoyu ona verirken “gülünç olursun” demiş ama o buna hiç
aldırmadan alıp giyinmiştir. Bu beyaz manto
kocaman düğmeleri olan beyaz bir kadın mantosudur ve bu dilenci her zaman bu
beyaz mantoyla gezmektedir.
Etraftakiler bu garip adama “Hey Mister!” diye seslenmekte
kimi ona işportada gömlek sattırmakta, bir başkası onu cami avlusuna getirterek
dilendirmekte sonra da paraları elinden almaktadır. Kimileri de onu müşteri
çeksin diye vitrine koymakta ama bu beyaz mantolu adam kimseye itiraz
etmemektedir.
Uyumsuzdur ama insanlara da uymaya gayret etmeyen Mister,
gülen, eğlenen, kaynaşan insanların
arasında hiç dostu olmayan toplumun gerçeklerinden ayrı düşük bir hayatı tercih
etmiştir. İnsanların birçoğu hastalıklı olabileceği düşüncesi ile ondan
tiksinmekte, bazıları kadın mantosu giydiği için ona sapık gözü ile bakmakta, görevliler ise “Halkın huzurunu ihlal ettiği” önyargısı ile ona davranmaktadır.
Mister bu baskılar sonrasında toplumdan daha da bir
kaçamaya başlar. Bir gün mantosuyla denize girer ve boğulmaya başlar ama
kendisini de kurtarmaya hiç uğraşmaz.
