Zeitgeist The Movie, üç bölüme ayrılan ve her bölümde farklı bir komplo teorisini işleyen bir kurgu film. İlk bölümde yer alan Nasıralı İsa’nın aslında asla yaşamadığı ve ona atfedilen özellikler ile mucizelerin daha önceki mitolojilerden ve özellikle astrolojiden geldiği, aslında İsa’nın bir Güneş Tanrı olduğu iddiası muhtemelen en çarpıcı iddia ki filmin yapımcıları en çok bu bölüm üzerinde emek harcamışlar gibi görünüyor.
Ancak filmdeki iddialara skeptik bir bakış açısıyla baktığımız ve iddiaları başka kaynaklarla doğrulamaya çalıştığımız zaman karşımıza çıkan tablo, filmdekinden çok farklı. Filmin ikinci ve üçüncü bölümleri de ilk bölümdeki gibi problemler, bilgi ve mantık hatalarıyla dolu. Film boyunca somut bilgiler, belli bir hikâyeye uydurulabilmek adına esnetiliyor.
Çeşitli hikâyelerin filmin kurgusuna uygun kısımları alınıp, geri kalanı yokmuş gibi davranılıyor. Alıntı yapılan yerlerde tarihi hatalar bulunuyor. Örneğin, filmin ikinci bölümünde uçakları kaçıran teröristler arasında olduğu söylenen kişilerin aslında sağ oldukları ileri sürülüyor. Halbuki daha sonra bu “hayatta olan” teröristlere dair kaynakların tekzip edilen haberler olduğu ortaya çıkıyor.
Aslında burada söz konusu olan, olaylar tazeyken isim benzerliği ya da ismin yanlış yazılması sebebiyle ölü olduğu iddia edilen kişilerin “Ben böyle bir şey yapmadım; buradayım ve yaşıyorum” türünden açıklamalar yapması ve basının bunları yayımlaması. Yine filmin üçüncü bölümünde Woodrow Wilson’ın “yıllar sonra yazdığı satırlarda” görülen pişmanlığından bahsediliyor.
Oysa alıntılanan cümle aslında Wilson başkan seçilmeden önceki seçim konuşmasının bir parçası. Yani filmin iddia ettiği gibi bu satırları yazarken başkanlığı sırasında yasalaşan bir düzenleme için pişmanlık duyması imkânsız. Bu türden çarpımalar film boyunca tekrarlanıyor.
Bunlardan bir kısmını aşağıda detaylı bir biçimde göreceğiz. Filmin iddialarını merak etmeyip olduğu gibi kabul eden izleyiciyse, bu akıllıca kurgulanmış kolaj çalışmasının gerçeği yansıttığını düşünüyor. Zeitgeist’ın ilk bölümünü ele alan bu incelemenin amacı Nasıralı İsa’nın yaşayıp yaşamadığına dair kesin bir hükme varmak, İncil’de anlatılan hikâyelerin doğruluğunu veyahut yanlışlığını ispatlamak ya da filmdeki gibi İsa hikâyesinde geçen motiflerin esas kaynaklarının ne olduğunu ortaya koymak değil.
Bu kısa araştırmanın konusu filmdeki iddiaların doğruluğu ya da yanlışlığı. İsa peygamber gerçekten de yaşamamış, sonradan uydurulmuş ve astrolojiden ve daha önceki mitlerden kolajlanmış bir karakter olabilir.
Ancak bu araştırma, bu sorunun cevabını bulmaktan ziyade filmde anlatılan “İsa miti teorisi”nin filmde gösterildiği şekliyle doğru olup olmadığına odaklanıyor. Bu araştırmada önce Zeitgeist The Movie isimli filmin ilk bölümünün kaynaklarını kısaca inceleyeceğiz.
Daha sonra filmdeki iddiaları cümle cümle ele alıp, bunların doğru olup olmadıklarını saygın ve doğru olduğu genel kabul gören kaynaklarla karşılaştırıp bulmaya çalışacağız. Bu araştırmanın benzerleri daha önce başkaları tarafından da yapıldı.
Bu araştırma da hemen hemen tüm diğer araştırmacıların vardıkları sonuca varıyor. O sonuç da Zeitgeist The Movie’nin ilk bölümünde anlatılanların çok büyük bir bölümünün gerçekle alakalı olmadığıdır.
