Yirminci yüzyılın büyük filozoflarından olan ve 50 kadar kitaba, 200’den çok makaleye imza atan F.A. Hayek’in (1899-1992) en önemli eserlerinden Hukuk, Yasama ve Özgürlük (Law, Legislation and Liberty), 1970-80 arasında ortaya çıkan ve üç ciltten oluşan dev bir çalışmadır.
Eser teknikteorik iktisat, iktisadi düşünce tarihi, siyaset felsefesi, hukuk, hukuk felsefesi, bilgi teorisi, fikir tarihi alanlarında otorite olan yazarın muazzam bilgi birikimini, engin muhakeme kabiliyetini, müthiş entelektüel cesaretini, barış, adalet ve özgürlüğe tutku derecesinde bağlılığını en açık biçimde gözler önüne sermektedir.
Bu eserin Türkçeye çevrilerek yayımlanması, sadece bir klasiğin dilimize kazandırılması açısından önemli değildir. Ondan daha önemlisi, belki de ilk defa, bu kitapla, ortalama Türk aydınının sosyal meselelere geleneksel bakış açısından farklı ve çok daha isabetli ve yararlı bir perspektifin var olduğunun, bu perspektifin en güçlü isimlerinden birinin kendi ifadeleriyle bizim dilimizde ortaya konulmakta olmasıdır.
Filozof, Hukuk, Yasama ve Özgürlük ile, uygarlığa ve çağımız toplumlarının güncel sorunlarına ülkemiz ortamında çoğumuzun alışık ve bazılarımızın aşık olduğu pozitivist, Kartezyen-kurucu rasyonalist, toptancı ve jakoben yönelişin sakatlıklarını ve mahzurlarını ortaya koymaktadır. Bu bakımdan, eserin her aydın ve toplum meselelerine ilgi duyan herkes tarafından dikkatle okunması gerekmektedir.
Üç ciltten müteşekkil Hukuk, Yasama ve Özgürlük’ün ilk cildi, elinizdeki Kurallar ve Düzen (Rules and Order)’dir. Filozof bu ciltte hem genel anlamda hem de hukuk kuralları bağlamında kural(lar)ın ne olduğunu, nasıl doğduğunu, beşeri hayatta nasıl bir yer işgal ettiğini incelemektedir.
Kuralları insan toplumlarında görülen düzen ve düzenlilikle ilişkilendirmekte, onları, organizasyon düzeni dediği ve toplumun kendiliğinden doğan düzeninden ayrı tuttuğu düzenin dayandığı ve günümüz insanının çoğu zaman kurallarla karıştırdığı talimatlardan ayırmakta, bu ikisinin hem köklerinin hem de fonksiyonları ile özelliklerinin birbirinden temelden farklı olduğunu göstermektedir.
Bu çerçevede, özgürlüğün nasıl korunabileceği, kanun ve hukukun ne olduğu ve olması gerektiği, yargıçların sahip bulunması gereken meziyetlerin ve toplumsal hayattaki işlevlerinin mahiyeti, çağdaş uygarlığın bir evrim süreciyle nasıl doğduğu, neden bazı evrim teorilerinin yanlış olduğu, hükümetin (yönetimin) toplumun kendiliğinden doğan düzenine ve bu düzeni yaratan güçlere keyfi müdahalesinin niçin ve ne tür zararlı sonuçlar yaratacağı gibi, burada tek tek sayamayacağımız, daha pek çok konuya da değinmektedir…
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları İş-Türk Limited Şirketi’nin, bu eserin Türkçeye kazandırılmasını sağlamakla, kültür hayatımıza dev bir katkıda bulunduğuna inanıyor ve bütün ilgili ve yetkili kişileri hem tebrik ediyor, hem de kendilerine teşekkürlerimi sunuyorum. Hayek gibi güçlü ve çok yönlü bir düşünürün temel eserlerinden birini Türkçeye aktarmanın da Türkçede okumanın da kolay olmadığını herkesin takdir edeceği inancıyla, okuyucuyu dikkatli, sabırlı ve gayretli olmaya davet ediyorum.
İngilizceden başka, Almanca, Fransızca, İspanyolca, Latince ve Yunanca notlar ve ifadeler içeren bu cildin İngilizce dışındaki kısımlarının çevrilmesinde yardımlarını esirgemeyen sevgili dostlarım ve meslektaşlarım Yıldıray Arsan ve Hüseyin Bağcı ile İsmet Birkan’a teşekkürler ediyorum.
Bazı kavramların çözülmesinde fikirlerine başvurduğum arkadaşlarım Mustafa Erdoğan ve Levent Korkut’un adlarını da teşekkür borçlu olduğum kimseler arasında zikretmek istiyorum. Benim diyeceklerim burada biterken, size Hayek ile fikir dünyasında zevkli ve verimli yolculuklar diliyorum…
