Nemide adlı roman Halit Ziya’nın ilk romanı sayılır.
Aslında Halit Ziya’nın ilk romanı tamamlanamayan Sefile adlı romanı olmaktadır.
Sefile adlı roman 1885 yılında Hizmet Gazetesinde bölüm bölüm tefrika edilmeye
başlanmış ancak, yazarın bu ilk romanı ahlaka mugayir bulunarak yayından men
edilmişti.
Bu nedenle “Nemide”
(1889) Halit Ziya’nın basılmış ilk romanı olmaktadır. Halit Ziya bu romanını İzmir’de
Fransızca ve edebiyat öğretmeni ve Osmanlı Bankası’nda mütercim olarak çalışırken
yazmıştır. Bu yüzden Nemide adlı romanı “Bir
Ölünün Defteri” (1889), “Ferdi ve Şürekâsı” (1894) ile birlikte Halit
Ziya’nın İzmir’deki yıllarında yazılmış bir romanıdır.
KONUSU
Annesi kendisine hamile iken ölen Nemide, zengin babası
sayesinde bir dediği iki edilmeden büyümüştür. Genç bir kız olunca tıp eğitimi gören amcasını
oğluna âşık olur. Lakin amcasının oğlu Nail onu kırmayıp Nemide ile nişanlanmış
ama Nail bir başka kızı âşıktır. Üstelik bunu Nemide de fark eder.
KİTABIN ANA FİKRİ
Başkasının üzüntüsü üzerine mutluluk kurmak çok
zordur. Sevgi emek ve fedakarlık
gerektirir.
KİTAPTAKİ ŞAHISLAR
Şevket Bey:
hayatta pek sıkıntı çekmemiş zengin, fedakar bir baba.
Nemide: Babasının
imkânları ve ilgisi sayesinde her isteği yerine gelen, sağlığı zayıf ama onurlu
bir genç kız.
Nail: Öğrenime önem veren Nemide’yi kırmamak
için onunla nişanlanan iyi yürekli fedakâr bir genç
Nahit: Küçük
yaşta annesi kaybetmiş zorluklar ve acılarla savaşarak olgunlaşmış bir genç
kız.
KİTABIN ÖZETİ
Şevket Bey önce ağabeyini daha sonra babasını kaybetmiş
ve ona babasından ona bir konak, Kanlıca’da bir yalı, beş altı dükkân, bir zeytinlik,
bir çiftlik kalması sayesinde zengin bir adam olmuştu. Şevket Bey, , her iş
hakkında bilgi edinmiş meraklı biri olduğu halde belli bir işe eğilmemiş düzgün
bir meslek de edinmemişti.. Babasının ölümü ile zengin bir adam olduğu halde
bir boşluk içindeydi.
Naime Hanım ise asil ve zengin bir ailenin kızıydı. Naime
Hanım, bir gün annesi ile yolda yürürken Şevket Bey onları
görmüş ve Naime Hanım’ı çok beğenmişti..
Şevket, Bey, Naime’ye çok dikkatli bakmış, bundan çok utanan Naime’nin de yüzü
kızarmıştı.
Şevket Bey, tesadüf eseri o kızı yine görmüş ama bu defa
kızın peşine takılarak Naime’yi evlerine kadar izlemiş, bu sayede Naime’nin
evlerini de öğrenmişti. Kızın evi Şevket Beyin evine uzak bir yerde değildi.
Şevket Bey, en sonunda yolda görüğü bu kız ile evlenmeye
karar verdi. Annesine de bu konuyu açarak o kız ile evlenmek istediğini söyledi.
Bunun üzerine annesi Naime’nin evlerine giderek bu evliliği gerçekleştirdi.
Şevket Bey ile Naime evlenmişlerdi. Naime, henüz 19 yaşında utangaç ve çok
güzel bir kızdı. Şevket Bey de Naime ile
evlenmesinden dolayı çok mutlu olmuştu. Fakat bir müddet sonra Naime hastalandı. Şevket
Bey karısını bir doktora götürdü. Doktor Naime’nin bünyesinin zayıf olduğunu
eğer çocuk doğurur ise Naime’nin öleceğini söyledi. Lakin bunun için çok geçti
çünkü Naime artık hamile kalmıştı.
Naimei öleceğini bile bile bu çocuğu doğurdu ama kendisi
öldü. Şevket bey bu çocuğa nemide adını verdi. Fakat karısı Naime’nin ölümden
dolayı çok üzülen Şevket Bey, yeni doğan çocuğu Nemide’yi
Yakın dostu Dr. Osman Beye emanet ederek bir seyahate
çıktı. Tatilden döndükten sonra kızını o
doktordan geri aldı. Fakat Nemide’nin de bünyesi annesi gibi çok zayıftı. Dr.
Osman ömür boyunca Nemide’nin sağlığına çok dikkat edilmesi gerektiğini söylemişti.
Şevket Bey, tüm hayatını Nemide’ye adamıştı. Çok sevdiği
eşi Naime’yi de bir gün olsun aklından çıkarmıyordu. Bir baba olarak en büyük fedakarlıkları
yapmak zorunda kalmıştı çünkü Naime’den ona kalan tek hatıra Nemide’ydi. Bu nedenle
de kızını çok seviyordu.
Şevket Bey, Nemide’yi üzerine titrenilen bir çocuk olarak
büyütmüştü. Nemide en sonunda yetişkin bir genç kız olmuştu. Nemide gelinlik çağına gelince amcasının oğlu
Nail’e âşık oldu. Ancak Nail, ise Nemide’yi
bir kardeş gibi sevmişti. Üstelik de nail’in ilgi duyduğu başka bir kız da
vardı. Nail teyzesinin kızı Nahit’i seviyordu.
Nail , Nemide’den yaşça biraz büyüktü. Nail her hafta amcasını ve Nemide’yi görmeye
gelir o gün tüm vaktini de onlarda geçirirdi.
Üstelik Nail tıp eğitim alıyordu ve bu eğitimini tamamlamak için Paris’e
gitmeye karar vermişti. Nail, Paris’e
gittiğinde Nemide çok üzülmüştü.
Nail Paris’te üç
yıl kalmış ve geri yurda dönünce de Nemide ile nişanlanmaya karar vermişti. Çünkü Nemide çok narin yapılı bir kızdı . Üstelik
üç yıl boyunca onun dönüşünü beklemiş ve Nile ‘de duygularını açıklamıştı. Fakat Nail hala küçük yaşta annesini kaybeden
ve babası tarafından terk edilen teyzesinin kızı Nahit’e âşıktı. Nahit de
Nail’i deli gibi seviyordu. Fakat Nail ,Nahit’i
çok sevmesine rağmen Nemide’nin sağlığını düşündüğü için Nahit’e olan aşkını
itiraf edememiş bu nedenle de Nemide ile nişanlanmıştı.
Fakat bir müddet sonra Nemide , her şeyi anlamış, Nail’in sırf kendisini üzmemek için
kendisiyle nişanlandığını iyice idrak etmişti. Bunun üzerine Nemide, nişan
yüzüğünü Nahit’e vererek kendisini sevmeyen birisiyle evlenemeyeceğini söyler.
Hatta Nail ve Nahit ile bir sandal gezisi bile yaparak üzgün olmadığını da
belli etmeye çalışır.
Fakat bir müddet
sonra Nemide vereme yakalanmıştı.
