Yazıda “ Halide Edip Adıvar, Yeni Turan “ romanı hakkında bilgiler, romanının özeti, romanın konusu, ana
fikri, romanın kahramanları, romanın olay örgüsü, romanın yazarı, “Halide Edip Adıvar, Yeni Turan ” hakkında bilgiler “Yeni Turan “ romanın şahıs kadrosu yazarın diğer romanları, “Halide
Edip Adıvar, Yeni Turan “ adlı eserden alıntılar yer alır. Eser hakkında yorumlar, romanın anlatım
tekniği, yazarın bakış açısı, romanın tekniği, romanın türü, çevrildiği diller, eserin basım yılı, basım hikâyesi, yazar ve eseri arasındaki, eserle yazarın biyografisi arasındaki alakalar incelenmiştir. Yeni Turan ve Halide
Edip Adıvar Hakkında Yeni Turan, adlı roman Halide Edip Adıvar’ın ilk kez 1911 yılında yazmaya başladığı ve ilk baskısı 1912 yılında devrin önemli gazetesi olan Tanin Gazetesinde tefrika edilen ertesi yıl
da basımı yapılan 1913 bir romanıdır. Halide Edip 1910 – 1911 yılları arasında Ziya Gökalp, Yusuf Akçura,
Ahmet Ağaoğlu, Hamdullah Suphi, sonradan da Süleyman Nazif, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip, Ömer Seyfettin’in dâhil olduğu Türkçü- Turancı yazar ve şairler arasına katılmış, Türk Ocağının kurulma
ve açılma aşamalarına dahil olmuş, Yeni Turan adlı romanını da bu siyasi
düşünceler ile kaleme almıştı. Milliyetçi Türkü, Turancı düşüncelerin etrafında oluşan bir
romanıdır. Halide Edip’in bu romanı Milli Edebiyat Hareketinin görüşlerini
ortaya koyan ilk roman olduğu gibi Türk Edebiyatında yazılmış olan ilk siyasi
roman olmak özelliği de taşır. Halide Edip’in bu romanı Milli Edebiyat hareketinin ilk
eserlerinden hatta ilk romanı olmaktadır. Halide Edip Adıvar bu romanını 1911
yılında Türk Ocağının kuruluşu çatışmalarına katıldığı yıllarda yazmıştır.
Üstelik tam bu yıllarda ilk eşi Matematikçi Salih Bey’den ayrı yaşamakta ve kocasından resmen de ayrılmak
çabası olduğu günleri ve yıllarıdır. Nitekim Hem Yeni Turan hem de aynı
yıllarda yayımladığı Seviyye Talip adlı romanında da kocasından ayrılan kadın konusunu ele almıştır. Halide Edip bu yıllarda bir yandan Türk Ocağının Açılması çalışmalarına dâhil oluyor, diğer
yandan da Teali-i Nisvan Cemiyetinde( Kadınları Yükseltme Cemiyeti) gönüllü olarak çalışıyordu. Nitekim Halide Edip’in bu romanındaki kadın kahraman Samiye’de ( Kaya) da romanda aynı işi yapmıştır. Halide Edip bu romanını işte bu şartlar altında Ziya Gökalp’in fikir babalığını yaptığı Milliyetçi, Türkçü, Turancı şair ve yazarlar 1911 yılında Ömer Seyfettin Selanik’te ve Genç Kalemler dergisinde yayınladığı Yeni
Lisan başlıklı yazı serisi ile dil ve edebiyatla ilgili görüşlerini ortaya koyduğu günlerde kaleme almıştı. Milli Edebiyat Hareketi Ziya Gökalp’ın yazdığı Türkçülüğün Esasları ve diğer kitapları ile de felsefi ve sosyolojik
düşüncesini de kamuoyuna duyurmuş, Yeni Turan adlı roman da bu görüşleri ifade eden ilk siyasi Türk romanı olarak yayımlanmıştı. Halide Edip bu eserini, özellikle Ziya Gökalp’in düşüncelerinden etkilenerek yazmıştı. Halide Edip’in bu romanında da ana kahraman idealist bir Türk kadınıdır. Roman, zaman olarak II. Meşrutiyet dönemini seçmiş; idealist ve ütopik bir fikri zemine dayanan roman yeni bir Türkiye’nin hangi fikri ve inanç sistemleri üzerinde kurulması konusunu işlemişti. Osmanlı’nın yıkılış sürecini gören ve fikri zeminde yeni bir devletin temellerinin atılacağın ı öngören bu roman demokratikleşme, yeni bir devlet kurma ve iki siyasi parti arasındaki iktidar mücadeleleri çekişmeleri konu olarak ele almıştır. YENİ TURAN ŞAHIS
KADROSU
Hamdi Paşa: Yeni Osmanlı Partisi’nin lideri, Kaya’yı elde etmeye çalışan biri
Oğuz: Yeni Turan Partisi’nin lideri ve Kaya’nın sevdiği adam
Samiye (Kaya):
Milletini seven ve her şeyi göz alan ama vatanı için sevmediği biriyle dahi evlenmeyi
göze alan vatansever bir kadın
Asım: Lütfi Bey’in yeğeni ve romandaki olayların anlatıcısı HALİDE EDİP İÇİN İLGİLİ LİNKLER·
Halide Edip Adıvar, Hayatı, Eserleri, Edebi Kimliği·
Vurun Kahpeye Roman Özeti ve İnceleme Halide Edip·
ATEŞTEN
GÖMLEK Özeti Halide Edip Adıvar·
Sinekli
Bakkal Özeti ve İnceleme Halide Edip·
Mor
Salkımlı Ev Özeti Halide Edip·
Sisli
Geceler Hakkında Konu Özet Analiz Halide Nusret·
Halide
Edip Adıvar Tatarcık Hakkında Konusu Özeti·
Sinekli
Bakkal Basımı, Yazımı Konusu Çatışmaları Halide Edib Adıvar·
Halide
Edip Adıvar Zeyno’nun Oğlu Hakkında İnceleme ve Özeti·
Halide
Edib Adıvar Kalp Ağrısı Konu Özet İnceleme
ROMANIN ÖZETİ
Ülkede Yeni Osmanlılar ve Yeni Turan adları ile iki parti
kurulmuştur. Turan Partisi’nin lideri Oğuz Bey’dir. Hamdi Paşa ise karısı
öldükten sonra parti çalışmalarına katılmış Yeni Osmanlılar Partisinin başkanı
seçilmiştir. Asım ise Siyasal Bilimleri
Fakültesini bitiren ve Hamdi paşa’nın yeğeni olan bir gençtir. Asım, amcasının
sağ kolu olarak Yeni Osmanlılar Partisi ile siyasete atılır. İki parti arasında doğal olarak görüş farkları vardır. Fakat her iki parti de kendi açılarından devleti düşünmektedir. Yeni Turan Partisi
devletin yönetimine Türklerin gelmesini istemektedir. Hamdi Paşa ve Yeni
Osmanlı ise Osmanlıcı bir görüş taşımakta, Osmanlı Devletinin tebaası olan
herkesin yönetimde temsil edilmesini doğru bulmaktadır. Yeni Turan partisinin başkanı olan Oğuz, Türkçü ve Turancı; Hamdi Paşa ve Yeni Osmanlılar ise Osmanlıcılık düşüncesini savunan bir
partidir. Asım da amcası gibi düşünmekte ve bu görüşleri savunmaktadır. Yeni Turan Partisi, Cuma günleri kadınlar için Cuma okullarını açmış, Türkçü ve Turancı düşüncelerini kadınlara aktarmak için
mahalle camilerinin yanlarındaki evlerde ve odalarda kadınlara dersler vermeye
başlamıştır. Samiye ise Yeni Turan Partisi başkanı Oğuz’a âşıktır. Samiye, Kaya adını kullanarak Yeni Turan
Partisinin kadınlara verdiği derslerde görev alan bir öğretmendir. Fakat Hamdi Paşa ise Samiye’yi sevmektedir. Hamdi Paşa, devlete yakın olan kişiler ile arası iyi olduğu için yeğeni Asım ile Yeni Turan Partisi ve Oğuz’u bertaraf etmek için her yolu denemeye başlar. Dâhiliye Nazırlığının imkânlarını
kullanarak Yeni Turan Partisinin başkanı Oğuz’u idam cezasıyla tutuklatır.Hamdi Paşa, aşık olduğu Samiye’yi Oğuz’u idam ettireceği tehdidi ile kendisiyle evlenmeye zorlar. Samiye ise hem Türkçü Turancı hem de
Oğuz’a aşık olduğu için Oğuz’u idamdan ve hapisten kurtarmak amacı ile Hamdi
Paşa’nın tehditlerine boyun eğmek zorunda kalır.Bunun üzerine Samiye, aynı zamanda teyzesinin oğlu olan Oğuz’un idamdan ve hapisten kurtulması için Hamdi Paşayı ziyaret eder. Hamdi Paşa, kendisi ile evlenirse Oğuz’u kurtarmaya söz verir. Kaya’da ( Samiye ) mecburen bu teklife razı olur. Oğuz tahliye edilince Paşa, Kaya ile nikâh kıydırır. Kaya, evinin kadını olur ama bir türlü de evine ısınamaz. Bir gün gazeteler Kaya’nın yardımseverliği ve yeni Osmanlılar için ne kadar önemli biri olduğu haberiyle sarsılır. Kaya, bu streslere dayanamayarak hasta olmuştur. Hapisten çıkan Oğuz, Kaya’nın Hamdi Paşa ile evlenmesine
tahammül edemediği için ortalıktan kaybolur.
Ama bir müddet sonra kendisini toparlayıp tekrar partisi ile iştigal
etmeye başlar. Tüm gücü ile partisini iktidara getirmek için yeniden çalışmaya
başlamıştır. Yapılan seçimlerde Oğuz ve Yeni Turan Partisi iktidar olur. Bunun
üzerine Hamdi Paşa, bir müddet siyasetten uzaklaşarak Kaya’nın iyileşmesi için Avrupa’ya
tatile giderler. Ama tatilden döndükten sonra Hamdi Paşa, yeniden Oğuz ile savaşmaya
başlar. Bu yüzden de Hamdi Paşa ile Kaya’nın arası yeniden bozulur.
Asım bir gece bir telefonla uyanmış ve Oğuz’un bir deli tarafından Fatih
Camii’nin kapısı önünde yaralandığını öğrenmiştir. Asım, bunun üzerine ölmek
üzere olan Oğuz’un yanına gider. Oğuz da Asım’a, Kaya ile Paşa’nın neden ve
nasıl evlendiklerini sorar. Asım ise bir şey bilmediğini söyler. Hamdi Paşa ise olayı Kaya’dan gizlemeye çalışır ama Kaya Oğuz’un vurulduğunu öğrenerek kocası Hamdi Paşa’ya çok sinirlenir. Kaya, kocası
Hamdi Paşa’ya Oğuz’un katilinin o olduğunu, yaptığı propagandalarla Oğuz’un vurulmasına neden olduğunu söyler. Kocasına sırf Oğuz’a olan aşkından ve ideallerine olan inançlarından dolayı katlandığını yüzüne karşı söyleyip Hamdi Paşa’yı terk eder.
