YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU BİR SÜRGÜN
İlk Sürgün adlı roman, 1907 den önceki yılları Dr. Hikmet’in batı hayranlığı ve Paris’te yaşama düşlerinin yol açtığı serüvenler ve hayal kırıkları üzerinden anlatmaktadır. Bilindiği gibi o yıllarda Jön Türklerin batı ve Paris hayranlığı had safhadadır ve Paris batılı hayranı olan Türklerin çekim merkezi olmaktadır.
ROMANIN KONUSU
İzmir’e sürgün gönderilen Dr. Hikmet İzmir’den çok bunalmakta, bu şehirden çok sıkılmaktadır. Ana dili gibi Fransızca öğrenmiş olan Dr. Hikmet’in tüm hayli bu çirkin şehirden gidip Paris’te yaşamaktadır. Sürekli olarak Fransızca yayınlar okumakta, Paris’te yaşamanın hayali kurmaktadır. En sonunda içindeki sese uyarak Paris’e gider. Lakin hayalini kurduğu Paris ile gerçekteki Paris bir birine uymamaktadır. Dr. Hikmet’in Paris hayranlığı ilk geldiği günden itibaren derin bir hayal kırıklığına uğrar. Paris’e geldiği günden başlayarak yalnız sarsılmakla kalmamış, yerini yeni bir arayışa bırakarak bir düşünce bunalımına düşmüştür.
ROMANDAKİ KARAKTERLER
Dr. Hikmet: Paris hayali ile yaşayan sürgün geldiği İzmir’den nefret eden , en sonunda Paris’e giden ama hayal kırıklığı yaşayan pasif bir karakterdir.. Kendisinden memnun olmayan Fransız hayranı marazi bir kişidir.
Ragıp Bey: Fransa’da yaşayan ve Dr. Hikmet’in rehberi olan iyi yürekli bir adamdır. Dr. Hikmeti Jön Türkler ile tanıştırır
Arlette: Dr. Hikmet’in Paris’te âşık olduğu ama bu ilişkisini sürdüremediği Fransız kızdır.
BİR SÜRGÜN ROMANI ÖZETİ
Doktor Hikmet, İzmir’e sürgün edildiği için oldukça sıkıntıya girmiş, bu nedenle de çöktüğü için yaşından büyük gösteren orta yaşlı biridir. Dağ mahallesindeki evinde geçen sıkıntılı günlerinde ise bol bol kitap okuyarak kendisini teskin etmeye çalışan kültürlü bir adamdır. Dr. Hikmet’in zamanını geçirdiği yerler yabancıların devam ettiği bir kahve ve birahaneyle, yine yabancı yayınların satıldığı bir kitapçıdır
En sevdiği işlerden birisi de kitapçıları gezmektir. Her hafta Guraba Hastanesi’nden çıkıp “Abajali’nin” kitap mağazasına gitmekte o hafta gelen bütün kitapları ve dergileri gözden geçirmektedir. “Ve bunun ucunda da Je sais Tout [Her şeyi bilirim] ibaresi okunuyordu. Doktor Hikmet bu kaba, yüksek bir sanat eseri seyreder gibi hayran hayran baktıktan sonra mecmuanın sahifelerini çevirme€e başladı.”
Kitap mağazaları onun en çok vakit geçirdiği yerlerin başında gelir. Saatlerce inceleyip bir iki kitap almadan da mağazadan dışarı adım atmaz.
Bir gün kitapçıda gazete ve mecmualara bakıp ayrıldıktan sonra bir birahaneye gider. Burada bir bira bardağından arta kalmış su çemberi içinde dönüp duran karıncayı görmüştür. Zavallı karınca bardağın içinde dönüp dolaşmakta ama dışarı çıkamamaktadır. Karıncanın bu halini görünce karınca ile kendisi arasında bir bağ kurar. Çünkü kendisi de buraya sürgüne geldiğinden beri buradan ayrılmak, bir yerlere gitmek gezip dolaşmak istemekte, ama tıpkı bu karınca gibi kaldığı yerden kurtulup gidememektedir.
Bunları düşünürken limandaki vapurlardan birinin sesi duyulur. Doktor Hikmet, bir gemiye binerek uzak diyarlara gitmek arzusunu bu düdükle hatırlamış daha da bir üzülmüştür.
Doktor Hikmet, okuduğu kitaplardan pek çok ülke hakkında pek çok şey öğrenmiştir. Ancak bildiği bu ülkelerden hiç birine gitmemiştir. İşte bu sesi onu çağırmaktadır. Fakat Doktor Hikmet “ kalk gidelim “ diyen bu davete uyamaz, bir türlü de buradan gidemez.
Doktor Hikmet, dördüncü bira şişesini içtikten sonra Paris’e giden vapura binerek ülkeden ayrılır. Vapurda birçok insan vardır.
Dr. Hikmet’in kaçma gerekçesinin altında siyasal bir neden de yoktur. Ama Abdülhamit devrinin baskısından kurtulmak ve özgürlük istemektedir; Kurtulmak istediği, “ Kordon’un sidik ve çürük meyve kokan loş kaldırımları, Kemeraltı’nın pis, sünepe görünümü, kısacası onu boğan çevre, yaşadığı ortamdır.”
Doktor Hikmet vapurda biriyle tanışmış ama ondan da uzak durmuştur. Ertesi gün “Nigare” vapuru Pire limanını varır . Doktor Hikmet’in karaya çıkarak bir şeyler satın alır.
Paris’te girdiği bir lokantada bir kadının bulunduğu masaya oturur ve o kadınla tanışır. Fakat bu Fransız kızı ile düzgün bir ilişki de kuramaz. Daha sonraki günlerde bir Türk bulmak amacıyla aranmaya başlar. Rağıp Bey ile tanışır. Rağıp Bey ona yardımcı olur ve onu Paris’teki Jön Türkler ile tanıştırır.Fakat günleri oldukça sıkıcı geçmektedir. Parası da tükenmiştir. Babasına bir mektup göndermek zorundadır ama ne şekilde yollayacağını dahi bulmak için çok uğraşır.
Düşlerindeki Paris’ini bulamayışından ötürü, Jön Türklere sığınır Fakat onlar da çok sığ düşünceli, yavan bilgili insanlardır. Belirli bir ideolojiye tutunamamış kadınlarla olan ilişkilerinde de çok acemilik çekmiştir. Beş parasız kalınca, parasız kalınca sevdiği kız da kendisini terk eder. Dr. Hikmet’in artık gidecek yeri de yoktur. Bu duygu onu yılıma götürmektedir
.
YAKUP KADRİ İLGİLİ LİNKLERİMİZ
