Günümüzde anne olmak da zor, günümüz annelerinin elinde çocuk olmak da…
Aslında annelerin çocuklarından bekledikleri şeyler çok değil… Saygılı, dürüst, iyi eğitimli, büyüğünü sayan, küçüğünü koruyan çocuklar hayal eder anneler…
Ya çocuklar?
Çocuklar da farklı bir şey istemezler aslında… İyi bir eğitim almak, sevilmek ve değer görmektir istedikleri…
Peki, nerede yanlış yapılıyor ki bu kadar iyi niyetli insanlardan, saygısız, eğitimsiz, dengesiz, saldırgan ve anne babayı canından bezdirici çocuklar yetişiyor? Bu süreçte aile içinde neler yanlış gidiyor ve bu yanlışlar içinde annenin payı ne kadar?
Acaba anneliğin ince bir sanatı var da günümüz anneleri onu mu ihmal ediyor?
İşte bu kitapta anneliğin aslında çok kolay olduğu; hep ihmal edilen ince ve önemli ayrıntılar bulunduğu gözler önüne seriliyor. Sorunlara çözüm önerileri getiriliyor.
Üstelik bu kitap, sadece annelere değil, annelere “eş”lik eden babalara da çok şeyler söylüyor.
***
İÇİNDEKİLER
Önsöz ……………………………………………………………………………………………….. 13
Birinci Bölüm
ANNELER NEDEN ANNELİK YAPAMAZ? ……………………………………………. 15
Bir sanattır annelik ……………………………………………………………………………. 17
Çocuk terbiyesinde iyi niyet ve şefkat yeterli değil mi? …………………….. 18
Çocuk terbiye etmek, orkestra şefliği yapmaya benzer ……………………..18
Annenin taşıma kapasitesi ne kadardır?……………………………………………19
Sırtında taşıdığı yükler, annenin annelik yapmasına engel olur ………. 20
Annenin kendisiyle tanışması…………………………………………………………….21
Peki, anne kendisini nasıl tanıyabilir?……………………………………………….22
Annenin kendini tanıma rehberi…………………………………………………………23
1. Annenin yaşama sevinci var mı?……………………………………………………23
2. Anneye, annelik statüsü verilmiş mi?…………………………………………….27
3. Anne çocuğunu diledjği gibi terbiye etme özgüllüğüne sahip mi?…28
4. Anne ilk dört yaşına kadar annesinden uzun süreli ayrı kalmış mı?. 29
5. Anne inançlı mı?……………………………………………………………………………. 30
6. Anne şiddetin hâkim olduğu bir ailede mi yetışti?………………………… 31
7. Anne geçmişte herhangi bir taciz veya tecavüz yaşamış mı?……….. 32
8. Anne, aileden yeterince destek alıyor mu?…………………………………….33
9. Anne isteyerek mi çocuk sahibi oldu?……………………………………………35
10. Anne, çocuğu benimsemiş mi?…………………………………………………..35
11. Anne, eşini seviyor mu, benimsemiş mi?……………………………………37
12. Anne, eşi tarafından seviliyor mu, benimsenmiş mi?…………………38
13. Annenin sanal bağımlılığı var mı?………………………………………………..39
14 Anne sigara, alkol ve uyuşturucu kullanıyor mu?………………………….40
15. Annenin yeterince sosyal yaşantısı var mı?…………………………………42
16 Anne kişisel karakter olarak hırslı ve öfkeli mi?……………………………42
17. Anne çocuk terbiyesinde bilinçli mi?……………………………………………43
16. Anne kendi merkezciliğinden çıkabilmiş mi?………………………………44
19. Annenin cinsel yaşantısı normal mi?…………………………………………..45
20. Annenin empati yeteneği var mı?…………………………………………………46
21. Anne yeterince uykusunu alabiliyor mu?……………………………………..47
22. Annenin yemek düzeni var mı?……………………………………………………49
23. Annenin gün planlaması var mı?…………………………………………………50
24. Annenin hâlâ enerjisi var mı?………………………………………………………51
25. Anne yeterince hareket ediyor mu?……………………………………………..52
26. Annenin kariyer planı var mı?………………………………………………………52
27. Annenin fiziksel bir rahatsızlığı var mı?……………………………………….54
28. Anne ekonomik olarak rahat mı?………………………………………………..54
Üzerinizdeki yük tablosu……………………………………………………………………56
Cevaplar nasıl değerlendirilmelidir?………………………………………………..57
9 puan ve üzeri yük: “Kriz’’…………………………………………………………………57
7-8 puanlık yük: ‘Kritik dönem”………………………………………………………….58
5-6 puanlık yük: ‘Problem”………………………………………………………………..60
4 puanlık yük: “Anormallik başlangıcı”……………………………………………….62
2-3 puanlık yük: “Dikkat, dengeler bozulabilir!”………………………………….63
1 puan ve daha az………………………………………………………………………………65
Taşıma kapasitesinin üzerinde yük taşımak, kısır döngünün
başlangıcıdır ……………………………………………………………………………………..66
İkinci Bölüm
ANNENİN ÇOCUĞUNU TANIMA SÜRECİ …………………………………………….73
Çocuğun tanınması……………………………………………………………………………75
Yetişkinlerin üzerindeki çocukluk dönemi izleri………………………………….76
Anne kendi “ben”liğinden sıyrılmadıkça çocuğunu tanıyamaz…………..81
Bencil anne yoktur; ama…………………………………………………………………….81
Benmerkezci anne ile bencil anne arasında ne fark vardır?……………..81
Peki, anne neden çocuğunu yok ederek kendini çocuğunda yaşatır?….83
Benmerkezci annelerin elinde izzet savaşı veren çocuklar………………..85
Hayvan terbiye eder gibi insan terbiye edilmez ki!……………………………..87
Anne çocuğuna verdiği zararı fark etse bile……………………………………….90
“Ne derler?” diye çocuk terbiyesi, çocuğu tanımaya engeldir…………….93
“Herkes mi yanlış yapıyor?” yargısı, çocuk tanımaya engeldir…………..94
“Gerçek ben” ve “sahte ben”li çocuklar………………………………………………95
ÇOCUKLUK DÖNEMİ (0-7 YAŞ)………………………………………………………….98
0-4 yaş çocukluğun gücü ……………………………………………………………….98
Doğal annelik yeterli………………………………………………………………………….99
Bu dönemde çocuğun ihtiyaçları anında giderilmelidir…………………..104
0-4 yaş döneminde çocuğun güven duygusuna ihtiyacı…………………105
Çalışan anneler ve çocukluk dönemi ihtiyaçları………………………………107
İhmal edilmiş çocukluk sendromu………………………………………………….110
Davranış kodu nedir?………………………………………………………………………112
Çalışan anneler bakıcı tutmasın mı?………………………………………………113
0-4 ila 4-7 yaş dönemi arasındaki farklar………………………………………..114
4-7 YAŞ GRUBU ÇOCUKLAR……………………………………………………………120
Çocuğa kurallar nasıl öğretilir?……………………………………………………….121
Kural, çocuk tarafından içselleşmişse kuraldır……………………………….121
1. Çocuk sadece kendisi için konulmuş kuralları dinlemek istemez…122
2. Kurallar çocuğun gerçekleriyle uyum içinde olmalıdır………………….124
3. Kurallar rastgele zamanda ve rastgele yerde öğretilemez…………..125
4. Çocuk ikna olmaktan hoşlanmaz…………………………………………………127
5. Kurallar gerçekçi ve samimi olmalıdır………………………………………….128
6. Bir kurala uyma, başka bir şarta bağlanmamalı………………………….129
Sosyalleşme ihtiyacı………………………………………………………………………..130
“Kal” ile değil, “hal” ile terbiye…………………………………………………………..132
7-14 YAŞ DÖNEMİ…………………………………………………………………………….133
Metafizik varlıklara ait sorular …………………………………………………………135
Yedi yaş grubu çocuklar artık “efendi” olur………………………………………137
Sosyal çevreye katılım…………………………………………………………………….138
7-14 yaş çocukları ve “yalan”…………………………………………………………..140
Ahlakî eğitim……………………………………………………………………………………142
Ön ergenlik……………………………………………………………………………………..143
14-21 YAŞ ERGENLİK DÖNEMİ……………………………………………………….144
Erkek çocuk suçluluk psikolojisine girer………………………………………..145
Kız çocuk, anneye ihtiyaç duyar………………………………………………………145
Ergen çocuk eleştirilere tahammül göstermez……………………………..146
Ergen çocuk her an yoldan çıkmaya hazırdır………………………………….147
Ergenlik, bir problem dönemi değildir……………………………………………148
Üçüncü Bölüm
AİLE İÇİNDEKİ ROL KARMAŞASI VE ÇOCUĞUN ANNE BABA İHTİYACI…153
Anne-baba aile içinde hangi rolü oynuyor?……………………………………..155
Aile bireyleri rollerini biliyor mu?………………………………………………………156
Baba olmadan anne, annelik yapabilir mi?……………………………………..157
Neden anneler, babalık yapamaz?…………………………………………………..160
Baba, ailede “otorite temsilcisi”dir……………………………………………………162
Anne, ailede “stabilizatör”dür……………………………………………………………164
Çocuğun dünyası anneden ayrı, babadan ayrı beslenir…………………..167
İyi bir baba olmanın metodu: İstişare………………………………………………170
1. İstişare, vakti sabit olan bir gün ve saatte yapılır………………………….170
2. İstişare belli bir ciddiyeti gerektirir……………………………………………….171
3. İstişarenin bir yöneticisi olmalı……………………………………………………173
4. İstişareye katılım belli bir yaşı gerektirir………………………………………174
5. İstişarede kararlar oy birliğiyle alınır……………………………………………175
6. İstişare aile sorunlarının çözüm adresi olarak bilinmelidir…………175
7. İstişare, çocukların statü kazandığı yerdir……………………………………176
8. İstişare masası, kavga edilecek yer delildir………………………………..177
9. İstişarede alınan kararlar bir deftere yazılmalıdır………………………..177
Dördüncü Bölüm
ÇOCUK TERBİYESİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ?……………………….179
Çocuk terbiyesi nedir?…………………………………………………………………….181
İyi eğitim almak, iyi terbiye olmak demek değildir ……………………….183
Çocuk terbiyesinde hedef nedir?…………………………………………………….183
Terbiye ve eğitimdeki temel fark nedir?…………………………………………..184
Referans aldığınız değerler nelerdir?……………………………………………..185
Normal mi anormal mi?………………………………………………………………….186
Kime göre normal, kime göre anormal?…………………………………………187
Çocuklar neden aile içindeki normlarla çatışırlar?…………………………190
Çocuğunuz küçükken neredeydiniz?………………………………………………191
Anormal davranışlar, çocuğun dünyasına giren yeni “birileri”yle
gün yüzüne çıkar……………………………………………………………………………..192
Çocuğun, ailenin değerlerini terk ediş süreci nasıl yaşanır?…………194
1. Çocuğun aile içinde Kendi yerini bulamaması…………………………..194
2. Çocuğa aile içinde statüsünün verilmemesi………………………………196
3. Çocuğun anne babayı samimi ve güvenilir bulmaması……………..197
4. Çocuk ile anne-babanın beklentilerinin çatışması……………………..199
.a. Gerçekçi olmayan beklentiler……………………………………………………..200
.b. Hayallere ve uhdelere çocuğun alet edilmesi……………………………201
.c. Çocuktan onayı alınmamış beklentiler……………………………………….201
.d. Çocuğun beklentilerine ailenin ilgisiz kalması………………………….202
5. Anne babanın ebeveynlik statüsünü kaybetmesi……………………….203
6. Çocuğun yaşından büyük olaylarla erken yaşta tanışması………..204
7. Aile ile çocuk arasındaki ergenlik dönemi doku uyuşmazlığına
vaktinde çözüm üretilememesi………………………………………………………204
8. Aile içindeki iletişimin sağlıksız yürümesi………………………………….205
İthaf
Bu kitabı, anneliğin mukaddes bir görev olduğunu yaşantısıyla sergileyen canım anneme,
Ve anneliğin ne kadar zor bir sanat olduğunu ruhuyla hissedip hakkıyla annelik yapmak için gayret eden eşime, can yoldaşıma, hayat arkadaşıma ithaf ediyorum…
Teşekkür
Bu kitap aslında yoktu…
Böylesi bir kitap hazırlamak niyetinde de değildik…
Ancak bu kitabın hazırlanmasına bizi teşvik eden; hatta zorlayan ve fedakârca gayret sarf eden değerli Editörüm Özlem Gölcü Candemir Hammefendi’ye,
Eşiyle birlikte kitabımıza teveccühlerini esirgemeyen ve bize moral kaynağı olan Ömer Faruk Paksu Beyefendi’ye ve eşi hanımefendiye,
Kitabımızın yayına hazırlanmasında her an perde arkasında desteklerini hissettiğim Veli Sırım ve Haluk İmamoğlu Beyefendi’lere,
Ve hazırlık aşamasında emeği geçen tüm kardeşlerime
Teşekkür etmeyi borç kabul ediyorum…
ÖNSÖZ
Annelik, hiçbir şeye benzemez; ne baba ne amca ne de teyze olmaya… Yorucu, yıpratıcı ve kendini yaşamaktan vazgeçirici bir tercihtir anneliktir…
Bir bahçıvan sabrıyla gül dikmek ve dikilen o gülün başında yılmadan, yorulmadan beklemektir “annelik sanatı”… Onu yağmurdan korumak… Doludan sakınmak… İlkbaharda budamak… Yaz sıcağında sulamak… Kışın “Solacak mı acaba?” diye endişe etmektir…
Böylesi hassas bir işin başındaki anne ne kadar rahat ve huzur içindeyse o anneden yetişen güller de o denli güzel ve huzur verici olacaktır. Eğer anne, rahat ve huzurlu bir ortamda değilse, bir çocuk gibi tersleniyor ve azarlanıyorsa, eşiyle bir türlü bitmeyen sorunlar içinde, boğulacak gibi oluyorsa, bir yandan kayınvalide bir yandan görümceler bir yandan da tam olarak güven duyamadığı dost ve akrabalar arasında varlık mücadelesi veriyorsa, ötesinde “Acaba bir teselli olur mu?” diye beklediği eşini de yanında hissedemiyorsa tabii ki onun elinde yetişen güllerin rengi solgun, çiçeklerin boynu bükük olacaktır; tıpkı kendisi gibi…
Ve gariptir annelerden hep “anne gibi anne olma”ları beklenir ve anneye verilen her bir nasihatte, “Anne dediğin fedakâr olmalıdır” denir ve ilave edilir: “Anne dediğin kendi hayatını yaşamamalıdır. Eşinin ailesine saygıda kusur etmemelidir. Evini çekip çevirmelidir. Çocuklarına gözü gibi bakmalıdır.”
Peki; anne insan değil mi? Bunca şeyi tek başına mı yapmalıdır yoksa annenin yanında ona “eş”lik edecek bir de baba mı olmalıdır? Anneye, bir anne şefkatiyle sahip çıkıp “kızım” diyerek kanatlarının altına alacak bir kayınvalide gerekli değil midir?
Annenin sıkındığı duldalar başına yıkılıyorken, teselli beklediği simalar kendine kaş çatıyorken, parmak sallıyorken o anne ne kadar annelik yapabilir ki?
İşte bu kitap, bir yandan “Annelik Sanatı”nın nasıl olacağını, bir gül fidanının nasıl çapalanıp, nasıl sulanacağını anlatırken bir yandan da annenin annelik yapmasına tesir eden tüm faktörleri ele alıyor…
Bu kitap sadece anneler için değil, annelere “eş”lik etmek isteyen babalara yönelik olarak da hazırlandı…
Umarız; hem anneler hem de annelerin yanında bulunan herkes için faydalı olur…
Bir annenin dünyasına doğru iyi seyirler dileğiyle…
Uzman Pedagog Adem Güneş
İstanbul, Eylül 2009
